Kỳ 2: Một số giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả sản xuất, xây dựng kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh của Quân đội trong tình hình mới.
Dây chuyền sản xuất quốc phòng mới được đầu tư của Nhà máy Z111. Ảnh: Văn Khoa
Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu vẫn còn ảnh hưởng đối với tất cả các quốc gia trên thế giới; yêu cầu hội nhập kinh tế và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường ngày càng phức tạp. Nước ta tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, với nhiều thuận lợi, song cũng còn không ít những khó khăn, thách thức... Trước tình hình đó, cùng với việc tập trung nâng cao khả năng chiến đấu, Quân đội cần tiếp tục đẩy mạnh và thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng, phát triển đất nước. Trong đó, cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh.
Đây là giải pháp quan trọng quyết định thực hiện thắng lợi nhiệm vụ, đảm bảo cho mọi hoạt động tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội đúng định hướng, đạt hiệu quả cao.
Trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần quán triệt, nắm vững đường lối phát triển kinh tế gắn với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh của Đảng và Quân ủy Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng thực hiện tốt chức năng tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, quy chế, chính sách liên quan đến hoạt động sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội, đảm bảo phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường quốc phòng, an ninh trong giai đoạn mới. Trong quá trình tổ chức thực hiện, các đơn vị, doanh nghiệp Quân đội (DNQĐ) cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo quan điểm của Đảng về kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế để chủ động xây dựng nghị quyết chuyên đề, kế hoạch, chương trình hành động sát với đặc điểm, nhiệm vụ; phải lấy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, tăng cường quốc phòng - an ninh làm mục tiêu hàng đầu; kết hợp chặt chẽ sản xuất, kinh doanh với thực hiện nhiệm vụ quốc phòng trong thời bình, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu thời chiến.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc hơn nữa ý nghĩa, tầm quan trọng và yêu cầu của nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế trong giai đoạn hiện nay; thấy rõ vai trò nòng cốt của Quân đội trong việc tham gia xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo. Toàn quân phải thống nhất nhận thức: Tham gia sản xuất, xây dựng kinh tế là một chức năng cơ bản, nhiệm vụ chính trị quan trọng, có ý nghĩa chiến lược lâu dài, thể hiện truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Một số lĩnh vực thế mạnh của các doanh nghiệp quân đội Dịch vụ cảng biển, dịch vụ bay trực thăng, ngân hàng...
Hai là, tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ xây dựng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Khu kinh tế - quốc phòng.
Tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ xây dựng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Khu kinh tế - quốc phòng (KTQP) là giải pháp quan trọng, vấn đề có ý nghĩa chiến lược lâu dài của Quân đội ta nhằm tăng cường thế trận quốc phòng, an ninh, nhất là “thế trận lòng dân” để xây dựng và bảo vệ biên giới gắn với đẩy mạnh, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, xóa đói giảm nghèo bền vững. Theo đó, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, các quân khu và Quân chủng Hải quân cần tích cực và chủ động tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về huy động, tập trung các nguồn lực bảo đảm cho xây dựng các Khu KTQP nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trọng tâm là tập trung chỉ đạo các Đoàn KTQP đẩy mạnh thực hiện Quy hoạch tổng thể xây dựng và phát triển các Khu KTQP đến năm 2020, định hướng đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đảm bảo đúng lộ trình. Ưu tiên xây dựng các Khu KTQP trên hướng biển, đảo; tập trung nguồn lực xây dựng một số mô hình điểm tại các Khu KTQP đã xây dựng để nhân rộng.
Tiếp tục chủ động kết hợp, lồng ghép các dự án với các chương trình, mục tiêu của Nhà nước, địa phương, trọng tâm là Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 của Chính phủ nhằm phát huy cao nhất các nguồn lực trong xây dựng Khu KTQP. Nghiên cứu và xây dựng các chính sách phù hợp nhằm thu hút vốn đầu tư của mọi thành phần kinh tế tham gia vào xây dựng các Khu KTQP. Chú trọng công tác xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh vững chắc thông qua việc bố trí dân cư, huấn luyện quân nhân dự bị trong thế trận phòng thủ khu vực. Sử dụng có hiệu quả đội ngũ trí thức trẻ tình nguyện đến công tác tại các Khu KTQP; có chính sách đặc thù trong tuyển dụng, đào tạo đội ngũ trí thức trẻ tình nguyện công tác lâu dài tại các Đoàn KTQP. Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ chính trị của Đoàn KTQP với chức năng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp tại một số Đoàn KTQP có tổ chức sản xuất, kinh doanh tập trung, để Đoàn KTQP tập trung vào thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm.
Ba là, đẩy mạnh sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các DNQĐ.
Đây là giải pháp có vai trò quan trọng, góp phần nâng cao năng lực, sức cạnh tranh, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, giữ vững thương hiệu DNQĐ, kịp thời khắc phục những tồn tại, thiếu sót, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển.
Quá trình sắp xếp, đổi mới các DNQĐ phải gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Kế hoạch số 04-KH/TW ngày 16/11/2016 của Bộ Chính trị về thực hiện Nghị quyết này. Chấn chỉnh tổ chức, hoạt động của các DNQĐ sản xuất, kinh doanh thua lỗ và kiên quyết cổ phần hóa, thoái vốn, thậm chí giải thể các doanh nghiệp kinh tế, thương mại thuần túy không hoặc ít có nhiệm vụ quốc phòng. Gắn việc sắp xếp, đổi mới với việc giữ vững, phát triển năng lực sản xuất quốc phòng, đảm bảo sau khi sắp xếp lại, các DNQĐ có cơ cấu, tổ chức phù hợp, hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả hơn.
Bốn là, tổ chức và quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất, làm kinh tế của các đơn vị thường trực và đơn vị sự nghiệp công lập.
Cùng với việc hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm, các đơn vị thường trực và đơn vị sự nghiệp công lập cần phát huy thế mạnh tại chỗ, tận dụng tối đa nguồn lực để tổ chức tăng gia sản xuất, làm kinh tế phù hợp với điều kiện cụ thể. Đây là giải pháp có vai trò quan trọng nhằm góp phần cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ và người lao động; tăng cường nguồn lực quốc phòng, thực hiện chính sách xã hội, nhất là chính sách hậu phương Quân đội.
Các cơ sở, trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo, các bệnh viện Quân đội... căn cứ vào điều kiện thực tế nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ gắn với kỹ thuật, chuyên môn theo đúng phạm vi, quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng nhằm hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị và tham gia phát triển kinh tế - xã hội, tạo thêm nguồn thu để giữ gìn và tăng cường năng lực hoạt động. Không ngừng phát huy hiệu quả hoạt động của các trường dạy nghề trong Quân đội để vừa đóng góp phát triển kinh tế - xã hội, vừa kết hợp tốt với nhiệm vụ quân sự địa phương, tạo việc làm cho bộ đội xuất ngũ và đối tượng chính sách.
Năm là, tăng cường hoạt động kinh tế đối ngoại, xúc tiến thương mại, đầu tư và đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Đây là giải pháp có vai trò quan trọng tạo ra điều kiện thuận lợi để các DNQĐ chủ động mở rộng quan hệ thương mại quân sự, xây dựng và triển khai thực hiện kết hợp hoạt động đối ngoại quốc phòng với hoạt động kinh tế đối ngoại theo định hướng của Đảng, Nhà nước. Các DNQĐ phải nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách phù hợp với tình hình và tổ chức hoạt động kinh tế đối ngoại bảo đảm ngày càng hiệu quả; lựa chọn đối tác phù hợp, tích cực hợp tác, mở rộng liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế trong và ngoài nước trên các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ lưỡng dụng, công nghệ gần với công nghệ sản xuất quốc phòng, xây dựng hạ tầng cảng biển, đánh bắt hải sản xa bờ... Coi trọng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu cho hoạt động kinh tế đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế, xây dựng chiến lược mặt hàng trong xuất khẩu; đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động marketing, quảng bá thương hiệu, phát triển thị trường. DNQĐ cần đẩy mạnh các hoạt động thương mại về quốc phòng nhằm cung cấp cho Quân đội những vũ khí, trang bị, phương tiện kỹ thuật phù hợp với điều kiện và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Tăng cường hợp tác về công nghiệp quốc phòng, hướng tới các nước có trình độ công nghiệp hiện đại; tập trung thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tiếp thu, áp dụng các quy trình, quản lý, sản xuất tiên tiến theo cơ chế thị trường. Thông qua hợp tác vừa phải tranh thủ được các nguồn lực về vốn, khoa học - công nghệ và trình độ quản lý tiên tiến, vừa phải nâng cao năng lực tự chủ để từng bước có thể tự bảo đảm vũ khí, khí tài ngày càng hiện đại cho Quân đội.
Sáu là, tiếp tục thực hiện tốt việc quản lý, sử dụng đất quốc phòng vào mục đích phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng.
Thực hiện tốt giải pháp này góp phần quan trọng bảo đảm việc quản lý đất quốc phòng chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả không để xảy ra tranh chấp, lấn chiếm, không tự ý cho thuê, mượn trái quy định.
Bảy là, chú trọng công tác xây dựng ngành kinh tế Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Trong tình hình hiện nay, để xây dựng ngành kinh tế trong Quân đội vững mạnh, các đơn vị, DNQĐ cần tập trung xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có chuyên môn sâu, am hiểu về lĩnh vực kinh tế gắn với bồi dưỡng kiến thức quân sự; chú trọng bồi dưỡng kiến thức quản lý, nâng cao năng lực, trình độ quản trị doanh nghiệp, kỹ năng tay nghề, trình độ ngoại ngữ cho người lao động. Đổi mới chế độ tuyển dụng, quản lý và sử dụng cán bộ đã qua đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kinh tế trong Quân đội. Có chính sách ưu tiên tuyển dụng đội ngũ cán bộ được đào tạo chính quy từ các chuyên ngành của Nhà nước mà hệ thống nhà trường Quân đội chưa đào tạo được; khuyến khích thu hút và giữ gìn đội ngũ chuyên gia kinh tế giỏi, tạo điều kiện để người lao động an tâm gắn bó lâu dài với Quân đội, phục vụ tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.
Xây dựng đội ngũ doanh nhân Quân đội luôn nêu cao tinh thần kỷ luật, chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của Bộ Quốc phòng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tinh thần tự tôn dân tộc, văn hóa kinh doanh, có trách nhiệm xã hội cao, phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ và năng lực toàn diện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế của Quân đội trong thời kỳ mới.