Phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với công tác khoa học và công nghệ quân sự

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc phát triển khoa học, kỹ thuật nước nhà, trong đó có lĩnh vực khoa học, kỹ thuật quân sự. Người chỉ rõ: "Nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật". Thấm nhuần lời dạy của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định phát triển khoa học - công nghệ (KHCN) là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt phát triển đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: "Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển nhanh và bền vững". Từ định hướng chỉ đạo này, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã quán triệt nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển KHCN, thể hiện rõ qua Nghị quyết số 1652-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 về lãnh đạo công tác khoa học quân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Nghị quyết số 1652 chính là sự tiếp nối và nâng cao vị trí, vai trò của công tác KHCN trên cơ sở thực hiện thành công Nghị quyết số 791-NQ/QUTW ngày 30/12/2012 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo công tác khoa học, công nghệ và môi trường trong Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo.

Triển khai thực hiện các nghị quyết nêu trên, những năm qua, Đảng ủy Tổng cục CNQP đã ban hành một số nghị quyết chuyên đề, kế hoạch triển khai để tập trung lãnh đạo công tác KHCN, như: Kế hoạch số 445-KH/ĐU ngày 31/5/2013 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 791-NQ/QUTW; Nghị quyết số 195-NQ/ĐU ngày 8/7/2016 về lãnh đạo công tác bảo đảm an toàn trong sản xuất; Nghị quyết số 1204-NQ/ĐU ngày 15/11/2019 về lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì các cơ quan, đơn vị và cán bộ đầu ngành về kỹ thuật công nghệ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; Nghị quyết số 209-NQ/ĐU ngày 8/7/2021 về lãnh đạo đẩy mạnh nhiệm vụ nghiên cứu thiết kế, chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật mới. Mới đây nhất, vào ngày 7/4/2023, Đảng ủy Tổng cục CNQP tiếp tục ban hành Nghị quyết số 814-NQ/ĐU về lãnh đạo công tác khoa học và công nghệ đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Trên cơ sở đó, các cấp ủy trực thuộc đã quán triệt, ban hành nghị quyết chuyên đề, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng ủy Tổng cục và của cấp ủy cấp mình phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao.

Nét nổi bật là, công tác KHCN được cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Tổng cục CNQP quan tâm lãnh đạo, tổ chức thực hiện và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Cấp ủy, chỉ huy các cấp luôn xác định công tác KHCN là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của cơ quan, đơn vị; ý thức trách nhiệm của các tập thể, cá nhân trong triển khai nhiệm vụ KHCN có chuyển biến tích cực. Đặc biệt, việc tham mưu, đề xuất đối với công tác KHCN có chất lượng và hiệu quả, trong đó đã đề xuất, xây dựng và triển khai một số chương trình, đề án KHCN lớn để huy động tiềm lực KHCN quốc gia tham gia nghiên cứu thiết kế, chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT), tạo ra nhiều chủng loại VKTBKT mới, hiện đại và vật tư kỹ thuật được đưa vào sản xuất, đáp ứng nhu cầu trang bị của Quân đội. Kết quả nghiên cứu được áp dụng vào thực tiễn ngày càng cao, với hơn 80% đề tài nghiên cứu KHCN đủ điều kiện áp dụng vào sản xuất. Cùng với đó, công tác giám sát, quản lý các đề tài, nhiệm vụ KHCN đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định. Nhiều văn bản quy phạm pháp luật trong công tác KHCN về nghiên cứu, chế tạo, sản xuất VKTBKT được ban hành, tạo hành lang pháp lý cho các đơn vị trong và ngoài Tổng cục triển khai thực hiện. Thường vụ Đảng ủy Tổng cục đã ban hành Chỉ thị số 444-CT/ĐU ngày 15/4/2022 về tăng cường lãnh đạo công tác nghiên cứu KHCN của Tổng cục CNQP, trong đó yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần đặc biệt quan tâm lãnh đạo công tác quản lý tài chính, chi tiêu kinh phí của các đề tài, nhiệm vụ KHCN.

"Trình độ, năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp quốc phòng đạt mức tiên tiến trong nước, một số lĩnh vực đạt trình độ khu vực và quốc tế…".

  (Nguồn: Nghị quyết số 1652-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương)

Đối với công tác xây dựng tiềm lực KHCN, trong đó đầu tư xây dựng, củng cố và nâng cấp cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm chuyên ngành của các đơn vị được quan tâm, nhất là ở các viện nghiên cứu, như: dự án đầu tư xây dựng Viện Thiết kế tàu quân sự, Viện Vũ khí; nâng cấp, cải tạo Viện Thuốc phóng Thuốc nổ và Viện Công nghệ; thực hiện 2 dự án đầu tư nâng cao tiềm lực KHCN và 24 nhiệm vụ tiềm lực KHCN về sửa chữa, nâng cấp phòng thí nghiệm, kiểm tra chất lượng sản phẩm của các đơn vị trong Tổng cục. Các dự án, nhiệm vụ đầu tư tiềm lực KHCN đã đem lại hiệu quả thiết thực, cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ nghiên cứu KHCN phục vụ sản xuất vũ khí, khí tài, đạn dược cho lực lượng lục quân, hải quân và các doanh nghiệp đóng tàu quân sự.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu KHCN được Đảng ủy Tổng cục CNQP đặc biệt quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời. Đến nay, nguồn nhân lực KHCN của Tổng cục được tăng cường cả về số lượng và chất lượng, nhất là đội ngũ cán bộ nghiên cứu thiết kế, nghiên cứu công nghệ chế tạo vũ khí, đạn dược lục quân, hải quân, vũ khí phòng không tầm thấp và tàu quân sự. Tổng cục hiện có hàng nghìn cán bộ, nhân viên kỹ thuật được đào tạo bài bản, trong đó có hàng trăm cán bộ kỹ thuật công nghệ được cử đi đào tạo sau đại học ở trong và ngoài nước. Đội ngũ cán bộ kỹ thuật công nghệ cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ và đã hình thành được các nhóm nghiên cứu mạnh trên một số lĩnh vực về VKTBKT.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác KHCN trong Tổng cục CNQP vẫn còn một số hạn chế, đó là: Cấp ủy, chỉ huy một số đơn vị chưa có nhiều giải pháp hiệu quả để huy động các nguồn lực cho nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT mới, còn trông chờ vào nguồn ngân sách KHCN trên cấp. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành KHCN còn hạn chế; một số đề tài, nhiệm vụ KHCN chậm tiến độ. Công tác tham mưu, đề xuất các hướng nghiên cứu VKTBKT mới của một số đơn vị chưa kịp thời, thiếu đột phá và còn dàn trải. Việc hợp tác nghiên cứu KHCN giữa các đơn vị trong và ngoài Tổng cục còn hạn chế… Những mặt tồn tại này có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần nghiêm túc nhìn nhận, tìm giải pháp tháo gỡ, khắc phục trong thời gian tới.

Nghị quyết số 1652-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương đã xác định mục tiêu tổng quát về công tác khoa học quân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo, đó là: Xây dựng, phát triển khoa học quân sự vững chắc, kịp thời nghiên cứu bổ sung, phát triển hệ thống lý luận về quân sự, quốc phòng, nghệ thuật quân sự, nghệ thuật chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và cung cấp luận cứ khoa học phục vụ hoạch định chủ trương, chính sách về quân sự, quốc phòng; có tiềm lực, trình độ KHCN tiên tiến ở một số lĩnh vực quan trọng, thuộc nhóm dẫn đầu trong nước, khu vực; trình độ, năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp quốc phòng đạt mức tiên tiến trong nước, một số lĩnh vực đạt trình độ khu vực và quốc tế… Như vậy, nhiệm vụ đặt ra đối với Bộ Quốc phòng nói chung và Tổng cục CNQP nói riêng là cần tự chủ, tự lực hơn nữa trong công tác nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT đáp ứng nhu cầu huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của Quân đội. Đây là điều kiện thuận lợi để Tổng cục CNQP đẩy mạnh công tác nghiên cứu KHCN và phát triển sản phẩm VKTBKT mới, nhưng đồng thời cũng là thách thức lớn đối với Tổng cục do nguồn lực còn hạn chế. Với quyết tâm chính trị rất cao, Đảng ủy Tổng cục CNQP xác định tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đổi mới tư duy, sáng tạo, huy động mọi nguồn lực triển khai nghiên cứu KHCN đồng bộ, trọng tâm, trọng điểm, có lộ trình, kế hoạch, bước đi cụ thể, bám sát nhu cầu trang bị và chiến lược phát triển VKTBKT của Quân đội; chủ động ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong nghiên cứu, chế tạo VKTBKT mới, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

"Đảng ủy Tổng cục CNQP xác định tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đổi mới tư duy, sáng tạo, huy động mọi nguồn lực triển khai nghiên cứu KHCN đồng bộ, trọng tâm, trọng điểm, có lộ trình, kế hoạch, bước đi cụ thể, bám sát nhu cầu trang bị và chiến lược phát triển VKTBKT của Quân đội".

(Trung tướng Nguyễn Mạnh Hùng)

Để đạt được mục tiêu đề ra, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Tổng cục CNQP cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp sau:

Một là, cấp ủy, chỉ huy các cấp, trước hết là bí thư cấp ủy, cán bộ chủ trì tiếp tục quán triệt, cụ thể hóa việc triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ KHCN; lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức cho cán bộ, công nhân viên về vị trí, vai trò công tác KHCN và thực hiện nghiêm túc điều lệ, quy định cũng như các nghị quyết, kế hoạch, quy chế lãnh đạo công tác KHCN của cấp mình.

Hai là, bổ sung hoàn thiện, đề xuất sửa đổi cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về công tác KHCN cho phù hợp với tình hình thực tế, nhất là văn bản liên quan đến công tác quản lý thực hiện các chương trình, dự án, đề tài KHCN; đề xuất xây dựng cơ chế đặc thù trong nghiên cứu, chế tạo VKTBKT mới. Xây dựng quy chế phối hợp giữa cơ sở nghiên cứu với đơn vị sản xuất trong nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT; giữa Tổng cục CNQP và các cơ quan, đơn vị liên quan trong Bộ Quốc phòng.

Ba là, thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo và sử dụng đội ngũ cán bộ KHCN, nhất là cán bộ được đào tạo ở các quốc gia có nền KHCN quân sự tiên tiến, cán bộ đào tạo ở các chuyên ngành KHCN đặc thù; đồng thời, có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, tuyển dụng, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các lĩnh lực nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT mới, công nghệ cao, công nghệ nền, công nghệ lõi.

Bốn là, tăng cường đầu tư tiềm lực KHCN để tạo nền tảng và hỗ trợ cho nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT mới, hiện đại. Đồng thời, tham mưu, đề xuất với Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và các bộ, ban, ngành Trung ương tăng cường ngân sách đảm bảo cho nhiệm vụ nghiên cứu, chế tạo VKTBKT mới, hiện đại. Các đơn vị trong Tổng cục cũng cần chủ động nguồn lực và phát huy có hiệu quả nguồn quỹ phát triển KHCN của doanh nghiệp cho nghiên cứu, chế tạo sản phẩm quốc phòng theo nhiệm vụ được giao và phát triển các sản phẩm kinh tế phù hợp với thế mạnh của đơn vị.

Năm là, nỗ lực đổi mới tư duy, sáng tạo hơn nữa trong công tác nghiên cứu KHCN và nâng cao chất lượng sản phẩm quốc phòng. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong công tác quản lý, điều hành hoạt động KHCN. Chủ động, tích cực hợp tác quốc tế và tăng cường hợp tác với các đơn vị trong nước để huy động tiềm lực phục vụ cho công tác nghiên cứu KHCN của Tổng cục.

Với những kết quả đã đạt được, tin tưởng rằng, trong giai đoạn mới, công tác KHCN của Tổng cục CNQP sẽ tiếp tục phát triển đồng bộ, mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển ngành CNQP và góp phần quan trọng để xây dựng Quân đội chính quy, hiện đại vào năm 2030 như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Trung tướng NGUYỄN MẠNH HÙNG

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Tổng cục Công nghiệp quốc phòng