Đội ngũ công nhân viên chức (CNVC), lao động quốc phòng (LĐQP) có sự phát triển toàn diện cả về số lượng và chất lượng, đa dạng về cơ cấu ngành nghề; trình độ văn hóa, chuyên môn, tay nghề, bậc thợ được nâng lên, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Ngược dòng thời gian trở về những tháng năm lịch sử, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn mới, theo quyết định của Ban Công vận Trung ương, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chủ trương thống nhất Công đoàn Sản xuất vũ khí thành ngành dọc toàn quốc trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Hội nghị thành lập Công đoàn Sản xuất vũ khí Việt Nam diễn ra ngày 6/3/1949, tại bản Pắc San, xã Yên Đĩnh, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn. Sự ra đời của Công đoàn Sản xuất vũ khí Việt Nam (tiền thân của Công đoàn Quốc phòng ngày nay) là một đòi hỏi khách quan, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cán bộ, công nhân trong toàn ngành sản xuất vũ khí.
Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, trao bức trướng của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tặng Công đoàn Quân đội (tháng 5/2018). Ảnh: Trọng Hải
Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, các phong trào thi đua ái quốc trong cán bộ, công nhân quốc phòng đã tạo nên những bước nhảy vọt về lượng và chất, góp phần đào luyện những con người mới có tác phong lao động tiên tiến, sáng tạo. Nổi bật là các phong trào: “Gây cơ sở, phá kỷ lục”, “Rèn cán, cải kỹ”, “Rèn luyện cán bộ, chấn chỉnh cơ quan”, “Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, “Tăng giờ làm việc cứu quốc”... Giai đoạn 1946 - 1948, các cơ sở sản xuất đã bóc được gần 1.000km đường ray, tà vẹt; thu được gần 100 đầu máy xe lửa, hàng nghìn vành bánh, trục xe lửa; hàng vạn tấn thép lấy trên các cầu cảng; hàng chục tàu lăn đường và hàng trăm xe hư hỏng. Trong công cuộc tự túc, tạo nguồn vật tư, một công trình có ý nghĩa tiêu biểu cho ý chí tiến công và tài năng sáng tạo của công nhân đã ra đời, đó là lò cao Như Xuân (Thanh Hóa).
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nhiều phong trào thi đua của công nhân lao động thực sự là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự chi viện lớn lao cho tiền tuyến đánh to, thắng lớn, với các phong trào “Làm việc tăng ca, hướng ra tiền tuyến”, “Giành 5 đỉnh cao”, “Thi đua quyết thắng vì tiền tuyến anh hùng”... Hàng chục nghìn sáng kiến, cải tiến kỹ thuật đã ra đời từ bàn tay và khối óc của những người lính thợ, như: Nghiên cứu, sản xuất nhiều loại vũ khí, đạn dược và phương tiện chiến đấu vừa có tỷ lệ sát thương cao, sức công phá lớn lại vừa gọn nhẹ, tăng sự cơ động, hiệu suất chiến đấu của lực lượng vũ trang; cải tiến, sửa chữa thành công các loại xe chống lầy, chống bom bi, phá bom từ trường, các loại xe ô tô, thiết giáp; cải tiến được một số ra-đa phòng không, tên lửa tăng tầm, pháo mặt đất...
Thời kỳ đổi mới đất nước, đội ngũ cán bộ, đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành lực lượng quan trọng trong xây dựng Quân đội nói chung và ngành Công nghiệp quốc phòng nói riêng. Đội ngũ đoàn viên, CNVC, LĐQP đã nghiên cứu, cải tiến thiết kế, chế tạo nhiều loại vũ khí, trang bị mới, như: súng bộ binh, súng chống tăng, tên lửa phòng không tầm thấp, kính nhìn đêm; phục hồi nhiều máy bay, tàu chiến các loại, xe đặc chủng quân sự; đóng mới các loại tàu pháo, tàu tên lửa, tàu cảnh sát biển; sản xuất các loại quân trang, quân dụng; xây dựng các công trình đường băng, đường quốc lộ, các công trình phòng thủ quân sự trên các vùng chiến lược, biên giới, biển, đảo… Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, các viện nghiên cứu, học viện, nhà trường, bệnh viện đã có rất nhiều công trình, đề tài khoa học tạo nên bước chuyển biến mới về khoa học công nghệ trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng cũng như phục vụ dân sinh.
Ngoài nhiệm vụ sản xuất, sửa chữa sản phẩm quốc phòng, các cán bộ, đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP còn tham gia phát triển kinh tế - xã hội, thông qua việc sản xuất nhiều mặt hàng dân dụng phục vụ dân sinh, nhất là các mặt hàng xuất khẩu có giá trị; cải tiến các loại máy móc để tăng năng suất lao động; xây dựng hàng nghìn công trình dân sự có chất lượng cao.
Những năm qua, bám sát nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, kế hoạch công tác Đảng, công tác chính trị của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam và kế hoạch công tác công đoàn, hằng năm, Ban Công đoàn Quốc phòng đã tập trung chỉ đạo trên các mặt công tác của phong trào công nhân và hoạt động công đoàn toàn quân và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Nổi bật là, các phong trào thi đua của Công đoàn luôn bám sát nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị gắn với phong trào Thi đua quyết thắng của toàn quân và các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước và Quân đội.
Với chức năng tham gia quản lý, phát huy quyền làm chủ của CNVC, LĐQP, các tổ chức Công đoàn thường xuyên quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của trên về thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở. Ban Công đoàn Quốc phòng, cán bộ Công đoàn các cấp đã tích cực tham mưu, đề xuất với lãnh đạo và cơ quan chính trị thực hiện tốt chức năng tham gia quản lý của Công đoàn; các công đoàn cơ sở luôn phát huy tốt chức năng đại diện chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động; phối hợp với giám đốc, chỉ huy đơn vị tổ chức tốt hội nghị người lao động ở doanh nghiệp công ty cổ phần, hội nghị cán bộ, CNVC ở cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp.
Các hoạt động xã hội của Công đoàn được đẩy mạnh, nhất là các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, giúp nhau làm kinh tế gia đình, hoạt động từ thiện, góp phần xóa đói, giảm nghèo và nâng cao đời sống cho người lao động. Tích cực tổ chức thực hiện chương trình nhà ở “Mái ấm công đoàn, nghĩa tình đồng đội” của Công đoàn Quốc phòng và chương trình “Mái ấm công đoàn” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát động. 10 năm qua, Công đoàn Quốc phòng đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa 463 nhà cho đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn về nhà ở.
Công tác xây dựng tổ chức và phát triển đoàn viên có bước chuyển biến tích cực. Đến nay, đã có 55 đơn vị đầu mối trực thuộc Bộ Quốc phòng có tổ chức công đoàn với hơn 940 công đoàn cơ sở, hơn 18 vạn đoàn viên công đoàn ở các tổng cục, quân khu, quân, binh chủng, học viện, nhà trường, bệnh viện... Hoạt động của tổ chức Công đoàn trong Quân đội ngày càng được đổi mới cả về nội dung và phương pháp, đạt hiệu quả thiết thực.
Những năm tới, trong bối cảnh Quân đội tiếp tục điều chỉnh tổ chức lực lượng, nhất là việc triển khai thực hiện “Đề án sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp quân đội”, sẽ tác động trực tiếp đến tổ chức và hoạt động công đoàn, đến việc làm, đời sống, tâm tư, tình cảm của cán bộ, công nhân viên và người lao động. Để tiếp tục xây dựng tổ chức Công đoàn trong Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Công đoàn các cấp trong Quân đội cần thực hiện tốt một số nội dung sau:
Một là, tiếp tục thực hiện Chương trình hành động của Quân ủy Trung ương, thực hiện Nghị quyết số 20/NQ-TW về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” trong Quân đội; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho đoàn viên công đoàn, người lao động về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XII Công đoàn Việt Nam, Chương trình hành động Công đoàn Quân đội 5 năm (2018 - 2023). Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” trong đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP.
Hai là, chủ động sáng tạo, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; đẩy mạnh phong trào thi đua, nhất là các phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, “Xanh, sạch, đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động”, “5 nhất - 3 không” trong đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP gắn với phong trào Thi đua quyết thắng của toàn quân và của từng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Các phong trào thi đua phải phù hợp, sát với từng loại hình cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, tạo môi trường và sức hấp dẫn để động viên, thu hút đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP tích cực tham gia.
Ba là, quan tâm xây dựng tổ chức Công đoàn vững mạnh, làm tốt công tác phát triển đoàn viên công đoàn và xây dựng tổ chức Công đoàn.Chú trọng công tác phát triển đoàn viên công đoàn là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở các học viện, nhà trường, bệnh viện. Thực hiện tốt chức năng tham gia quản lý, chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP; thực hiện có hiệu quả các hoạt động xã hội của Công đoàn; nâng cao chất lượng đối thoại dân chủ giữa Công đoàn, người lao động với người sử dụng lao động; thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể, làm cơ sở bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của đoàn viên công đoàn và người lao động.
Bốn là, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực, trình độ, tâm huyết, trách nhiệm với công việc, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức. Nâng cao vai trò của công đoàn cơ sở, đoàn viên công đoàn, người lao động trong tham gia xây dựng Đảng, duy trì nền nếp tổ chức Công đoàn tham gia đóng góp ý kiến, phê bình cán bộ, đảng viên, tổ chức Đảng theo định kỳ. Chủ động phát hiện, bồi dưỡng cán bộ công đoàn có phẩm chất, năng lực tạo nguồn quy hoạch.
Phát huy truyền thống cách mạng của giai cấp công nhân Việt Nam, của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, truyền thống vẻ vang của Công đoàn Quốc phòng trong thời kỳ mới, cán bộ, đoàn viên công đoàn, CNVC, LĐQP toàn quân tập trung xây dựng tổ chức Công đoàn vững mạnh, bám sát nhiệm vụ chính trị, tích cực tham gia xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, lực lượng CNVC, LĐQP vẫn luôn là thành tố quan trọng của Quân đội nhân dân Việt Nam, góp phần tích cực, hiệu quả vào nhiệm vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Đại tá NGUYỄN ĐÌNH ĐỨC
Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Trưởng ban Công đoàn Quốc phòng