Dưới sự lãnh đạo của Đảng, việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã đem lại những thành tựu to lớn, rất quan trọng cho đất nước. Song, sự phát triển của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế cũng mang đến nhiều thách thức mà cả hệ thống chính trị cần giải quyết. Một trong những thách thức đó là sự phân hóa giàu nghèo ngày càng tăng, tệ nạn xã hội ngày càng phát triển, đạo đức xã hội xuống cấp, phát sinh tội phạm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội. Đặc biệt, tệ nạn xã hội luôn rình rập, len lỏi vào từng gia đình và không loại trừ bất kỳ ai. Tệ nạn xã hội có diễn biến ngày càng phức tạp, gây nhức nhối trong mọi tầng lớp nhân dân là ma túy, cờ bạc, mại dâm, “tín dụng đen”...
Thực tế cho thấy, tình hình sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng ma túy hiện đang diễn biến rất phức tạp. Việt Nam vừa là nơi sử dụng, đồng thời cũng là nơi chung chuyển ma túy đi các nước. Năm 2018, cả nước bắt giữ được 24.500 vụ ma túy, số lượng ma túy bắt giữ lên đến cả tấn, vụ sau nhiều hơn vụ trước. Ma túy được sản xuất ngay trong nước, chủng loại liên tục thay đổi, có những loại ma túy hướng thần không có trong danh mục 254 chất ma túy và tiền chất ma túy do Chính phủ quy định như loại chất ma túy có tên gọi là “bóng cười”. Có loại ma túy khi sử dụng, các cơ quan chức năng rất khó phát hiện qua xét nghiệm như cỏ Mỹ. Theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, năm 2008, cả nước có 173.602 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, đến năm 2018, cả nước có 224.690 người nghiện ma túy và hầu hết đều nằm trong độ tuổi lao động. Do được tuyển chọn, quản lý, giáo dục, rèn luyện trong môi trường có tính kỷ luật cao nên khả năng thẩm thấu ma túy vào Quân đội là không nhiều. Tuy nhiên, nếu lãnh đạo, chỉ huy chủ quan, không thường xuyên có những biện pháp phòng ngừa. ngăn chặn, thì các tệ nạn xã hội, trong đó có mua bán, tàng trữ, sử dụng các chất ma túy, vẫn có thể xâm nhập vào các đơn vị, doanh nghiệp quân đội. Thực tế những năm qua, rải rác trong các đơn vị đã xảy ra hiện tượng này. Mới đây nhất là vào tháng 3/2019, cơ quan chức năng đã phát hiện 2 quân nhân thuộc kho của Tổng cục Kỹ thuật tàng trữ và sử dụng ma túy. Cờ bạc cũng là tệ nạn diễn ra phổ biến hiện nay - ở tất cả mọi nơi, từ nông thôn đến thành thị, là nguyên nhân gây ra nhiều tệ nạn và tội phạm khác. Hình thức đánh bạc cũng hết sức đa dạng. Ngoài các hình thức truyền thống như lô, đề, xóc đĩa, ba cây, chắn, phỏm… đã phát sinh ra các hình thức mới, sử dụng công nghệ thông tin như: game online, cá độ bóng đá, v.v… Những vụ án gần đây cho thấy, số tiền đánh bạc rất lớn, có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Năm 2018, cả nước đã khởi tố 4.960 vụ án đánh bạc, tăng 23% so với năm 2017. Đáng chú ý, số vụ quân nhân trong toàn quân đánh bạc bị Công an bắt, bàn giao cho Quân đội xử lý là 17 vụ, tăng đột biến 12 vụ so với năm 2017.
Hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật bằng hình thức sân khấu hóa ở Nhà máy Z129. Ảnh: CTV
Vay nợ không có khả năng chi trả, “tín dụng đen” (lãi suất từ 100% đến 700%/năm) xuất hiện nhiều trong xã hội, sử dụng lưu manh, côn đồ gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự với thủ đoạn tinh vi, phức tạp, tàn bạo. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình, ngày 25/4/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 12/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”. Những năm qua, Quân đội đã chủ động đấu tranh, yêu cầu chỉ huy các cấp rà soát báo cáo quân nhân vay nợ, kịp thời có biện pháp giải quyết đối với từng trường hợp. Song, trên thực tế vẫn xảy ra các trường hợp đảo ngũ do lừa đảo, vay nợ mất khả năng thanh toán, làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh Quân đội.
Tổng cục CNQP với nhiệm vụ sản xuất quốc phòng có đặc thù khác với các đơn vị trong toàn quân. Các đơn vị của Tổng cục đóng quân và thực hiện nhiệm vụ trên khắp cả nước, với đủ các đối tượng sĩ quan, QNCN, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng và lao động hợp đồng. Lực lượng của Tổng cục đông lại sinh hoạt không tập trung trong đơn vị; trình độ, nhận thức, hiểu biết pháp luật không đồng đều. Đặc biệt, với lịch sử phát triển hơn 70 năm đã hình thành nên những "làng Quân giới" trên đất quốc phòng với ba, bốn thế hệ sinh sống. Do là đất quốc phòng thuộc Quân đội quản lý nên chính quyền địa phương không trực tiếp quản lý toàn diện. Đây chính là kẽ hở để tệ nạn xã hội xâm nhập. Có thể nói, nhiệm vụ duy trì, phát triển năng lực sản xuất quốc phòng của các đơn vị là hết sức nặng nề, tốn rất nhiều thời gian, công sức, do đó việc kiểm soát, phòng ngừa các tệ nạn xã hội xâm nhập vào đời sống của cán bộ, công nhân viên tại các doanh nghiệp quốc phòng là rất khó khăn.
Trong những năm qua, Đảng ủy, Thủ trưởng Tổng cục CNQP cùng cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị đã rất quan tâm, có nhiều chủ trương, biện pháp để lãnh đạo, chỉ đạo việc phòng, chống tệ nạn xã hội ở các đơn vị. Do vậy, về cơ bản, tình hình các đơn vị trong Tổng cục ổn định và phát triển, không xảy ra các vụ án đặc biệt nghiêm trọng do cố ý; không có những vụ việc liên quan đến tệ nạn xã hội nổi cộm, gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh, uy tín của đơn vị cũng như Tổng cục. Kết quả đó đã góp phần không nhỏ giúp các đơn vị và Tổng cục hoàn thành nhiệm vụ chính trị trung tâm mà Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng giao cho.
Để tiếp tục ngăn chặn có hiệu quả việc tệ nạn xã hội thâm nhập vào các đơn vị, doanh nghiệp thuộc Tổng cục, Đảng ủy, Thủ trưởng Tổng cục CNQP, xác định tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện các nghị quyết, cần tiếp tục tổ chức thực hiện Kết luận số 05-KL/TW ngày 15/7/2016 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; Kết luận số 44-KL/TW ngày 22/1/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 1/12/2012 của Ban Bí thư (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”; Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 30/6/2017, Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; đồng thời, tập trung thực hiện tốt một số biện pháp sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chỉ huy các cấp đối với công tác phòng, chống tệ nạn xã hội. Phát huy vai trò của chỉ huy các cấp, của cán bộ, đảng viên, tổ chức quần chúng trong việc nắm và giải quyết tình hình. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an trên địa bàn đóng quân theo đúng Nghị định 77/2010/NĐ-CP ngày 12/7/2010 của Chính phủ về phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và nhiệm vụ quốc phòng để nắm chắc diễn biến tệ nạn xã hội và có biện pháp ngăn chặn kịp thời, không để bị động bất ngờ.
Hai là, thường xuyên rà soát, xây dựng, sửa đổi, bổ sung và duy trì thực hiện các quy chế, quy định, quy trình trong mọi hoạt động, đảm bảo quản lý chặt chẽ tài sản và con người trong cơ quan, đơn vị. Chấp hành nghiêm quy định của cấp trên, pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội trên mọi lĩnh vực, đặc biệt trong tuyển dụng lao động.
Ba là, đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho đội ngũ lao động trong các cơ quan, đơn vị. Tập trung nâng cao năng lực làm công tác tư tưởng cho đội ngũ cán bộ cấp tổ, đội, phân xưởng, xí nghiệp, những người cùng sống và làm việc với công nhân. Quan tâm công tác chính sách, kịp thời chia sẻ, động viên, giúp đỡ người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn.
Bốn là, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban 1389 các đơn vị trong công tác phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người; phòng, chống tham nhũng; chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc chấp hành pháp luật ở những nơi có nguy cơ cao về các tệ nạn xã hội, kịp thời chấn chỉnh, răn đe, phòng ngừa vi phạm.
Năm là, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm tệ nạn xã hội, không vì thành tích của đơn vị mà dung túng bao che, kiên quyết không có “vùng cấm”. Động viên, khen thưởng kịp thời các tổ chức và cá nhân có thành tích trong đấu tranh phòng, chống tệ nạn xã hội. Định kỳ tổ chức sơ kết rút kinh nghiệm công tác phòng, chống tệ nạn xã hội.
Mặt trái của kinh tế thị trường, trong đó có các tệ nạn xã hội, luôn hằng ngày, hằng giờ tác động, ảnh hưởng tới hoạt động, đời sống, sinh hoạt của cán bộ, công nhân viên và người lao động trong các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng. Vì vậy, “lấy xây để chống”, “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu” là phương châm đối với mỗi đơn vị, doanh nghiệp trong phòng, chống các tệ nạn xã hội, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, địa bàn trong sạch, an toàn.
Đại tá ĐINH HƯNG GIANG
Trưởng phòng Điều tra hình sự - Tổng cục CNQP