Binh đoàn 15 gắn phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên

Tây Nguyên là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng, có vị trí và tầm ảnh hưởng không chỉ đối với phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), mà còn bảo đảm quốc phòng, an ninh (QP-AN) của vùng với Đông Nam Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ, tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia và cả nước. Vì vậy, trong mỗi chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH gắn với QP-AN, Đảng ta luôn đặc biệt quan tâm đến địa bàn Tây Nguyên.

Binh đoàn 15 là một trong những đơn vị kinh tế - quốc phòng được thành lập sớm của Quân đội (từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới đất nước). Với nhiệm vụ được giao, Binh đoàn vừa tổ chức huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, vừa lao động sản xuất kết hợp phát triển KT-XH gắn với QP-AN, xây dựng khu vực phòng thủ và thực hiện nghĩa vụ quốc tế... Trong khi đó, Binh đoàn đứng chân trên địa bàn 4 tỉnh Tây Nguyên, hoạt động trải dài trên 251km đường biên giới giáp với Lào và Campuchia, chủ yếu thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; trình độ dân trí còn thấp, kinh tế chủ yếu tự cung, tự cấp; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp; các thế lực thù địch triệt để lợi dụng vấn đề "dân tộc", "tôn giáo", "dân chủ", "nhân quyền" kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết quân - dân... Từ đặc điểm nêu trên, để hoàn thành tốt nhiệm vụ, Binh đoàn 15 đã đề ra nhiều giải pháp thiết thực và hiệu quả, đó là:

Thứ nhất, thường xuyên quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Quân đội về tăng cường QP-AN kết hợp với phát triển KT-XH. Đảng ủy, chỉ huy Binh đoàn xác định đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, làm cơ sở để lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh đã đề ra chủ trương, giải pháp đổi mới toàn diện, kịp thời tháo gỡ khó khăn, trong đó tập trung thực hiện đồng bộ các mặt công tác quân sự, quốc phòng. Nắm chắc các quy định của pháp luật, cơ chế, chính sách về QP-AN trong quá trình phát triển KT-XH, nhất là Đề án "Quân đội tham gia lao động sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng trong tình hình mới".

Thứ hai, thực hiện tốt các chính sách thu hút dân lên khu vực biên giới phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở chính trị, tăng cường QP-AN. Đây là giải pháp rất quan trọng trong việc xây dựng "phên giậu", "giữ đất, lập làng", tạo thế trận bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; là cơ sở, điều kiện để góp phần cùng các đơn vị đứng chân trên địa bàn Tây Nguyên củng cố và tăng cường thế trận khu vực phòng thủ vững chắc. Không ngừng nâng cao nhận thức, tuyên truyền đồng bào xóa bỏ tập tục lạc hậu, đẩy lùi đói nghèo; cùng địa phương thành lập thêm nhiều thôn bản, làng, xã, huyện mới trên tuyến biên giới. Với phương châm "Binh đoàn ở đâu, thu hút bà con đồng bào dân tộc ở đó", những năm qua, các đơn vị thuộc Binh đoàn đã thu hút, tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho hàng nghìn lao động; đồng thời, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sinh hoạt cho người dân… Binh đoàn đã đầu tư xây dựng 266 cụm điểm dân cư, từ chỗ nhiều khu vực, địa bàn "trắng dân cư" đến nay đã hình thành nên nhiều thôn, bản trù phú, ngày càng phát triển. Hàng nghìn người dân tộc thiểu số có cuộc sống ổn định tại 271 làng, bản dọc tuyến biên giới, vừa có ý nghĩa trong xây dựng các khu kinh tế mới, vừa đảm bảo QP-AN.

Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thu hút dân ra biên giới, Binh đoàn thực hiện tốt phương châm "Binh đoàn gắn với tỉnh; công ty, xí nghiệp gắn với huyện, xã; đội sản xuất gắn với bản, làng; hộ người Kinh gắn với hộ đồng bào dân tộc thiểu số". Cùng với địa phương xây dựng, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống chính trị ở cơ sở, góp phần giữ vững ổn định chính trị xã hội. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trong Binh đoàn thường xuyên được củng cố, kiện toàn, bảo đảm về số lượng, đạt về chất lượng, cơ cấu hợp lý, tạo nguồn cán bộ tham gia cấp ủy địa phương, đặc biệt là cấp xã, thôn; làm tốt công tác phát triển cán bộ, đảng viên là người dân tôc thiểu số tại chỗ. Binh đoàn phối hợp với Tỉnh Đoàn Gia Lai và Kon Tum phấn đấu tuyển chọn, tiếp nhận 15 Đội trí thức trẻ tình nguyện giai đoạn 2022-2024. Các đội trí thức trẻ đã phát huy tốt tinh thần tình nguyện, xung kích, sáng tạo, thực hiện công tác chính sách trên địa bàn; hướng dẫn đồng bào kỹ thuật trồng trọt, góp phần phát triển KT-XH và hệ thống chính trị vững mạnh.

"Binh đoàn 15 đã xây dựng được Khu kinh tế - quốc phòng đáp ứng yêu cầu xây dựng cơ sở chính trị tại địa bàn đặc biệt khó khăn; hỗ trợ người dân khu vực biên giới xóa đói, giảm nghèo...".

                      (Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng)

Thứ ba, đẩy mạnh công tác dân vận. Binh đoàn xác định giải pháp "giữ dân và yên dân" trên địa bàn Tây Nguyên là việc làm cấp bách, quan trọng và lâu dài. Vì vậy, trong mọi hoàn cảnh, việc chăm lo đời sống cho đồng bào luôn được quan tâm hàng đầu. Bằng hành động thiết thực, hiệu quả, Binh đoàn đã thực hiện tốt công tác dân vận, tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, xóa đói, giảm nghèo, chung tay cùng bà con xây dựng nông thôn mới; các tổ chức quần chúng phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền vận động bà con xây dựng các thiết chế văn hóa, giúp người dân địa phương tiếp thu văn hóa mới, xóa bỏ hủ tục lạc hậu; đồng thời, bảo tồn, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của từng dân tộc. Tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương nên bà con luôn tin tưởng tuyệt đối vào Đảng, Nhà nước, Quân đội và Binh đoàn, yên tâm gắn bó xây dựng buôn, làng, bản.

Trong nhiều năm qua, Binh đoàn luôn làm tốt công tác kết nghĩa với đồng bào, tạo sự đoàn kết trong cộng đồng; đặc biệt, sáng tạo và thực hiện thành công mô hình "gắn kết hộ" giữa hộ gia đình người Kinh với hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần quan trọng làm sâu sắc thêm quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác dân vận, chính sách đại đoàn kết dân tộc, tôn giáo. Đến nay, toàn Binh đoàn đã có gần 4.000 cặp hộ gắn kết; ký kết và thực hiện có hiệu quả quy chế phối hợp công tác với 5 huyện, thành phố của 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum. Các đơn vị thành viên đã kết nghĩa với 271 thôn, làng trên địa bàn Tây Nguyên và 4 xã ở Campuchia, 6 bản ở Lào. Binh đoàn luôn chủ động giúp bà con người dân tộc thiểu số về công cụ, phương tiện, giống, vốn sản xuất; hướng dẫn kỹ thuật, cải tạo vườn tạp, trồng cây có giá trị kinh tế cao.

Thứ tư, xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng "lưỡng dụng" vừa phát triển KT-XH, sản xuất - kinh doanh, vừa gắn với bảo đảm QP-AN. Đây là giải pháp rất thiết thực, tạo thế trận trong từng vùng, địa bàn chiến lược và trong từng nhiệm vụ, chương trình, kế hoạch cụ thể. Binh đoàn đã làm mới, sửa chữa hơn 1.500km đường giao thông; 400km đường điện; hàng chục hồ, đập, hàng trăm giếng nước khoan; xây dựng, tu sửa hàng trăm nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà Rông văn hóa, hàng nghìn nhà tặng đối tượng chính sách có hoàn cảnh khó khăn; xây dựng 9 trường mầm non, 2 nhà trẻ (trong đó có 4 trường đạt chuẩn quốc gia cấp độ 1); 130 điểm trường, 332 lớp học (có 83 điểm trường nằm trên vành đai biên giới). Công tác tư vấn tuyển sinh, đào tạo nghề, thu hút nhân lực, bố trí việc làm cho hàng nghìn bộ đội xuất ngũ và đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện có hiệu quả. Thông qua đó, lao động là người dân tộc thiểu số và nhân dân trên địa bàn đã thay đổi về tư duy, tập quán sản xuất cũ, làm việc có kỷ luật, có kỹ thuật, năng suất lao động không ngừng được tăng lên. Phương pháp khoán phát huy hiệu quả và được nhân rộng nên đồng bào rất hăng say, nhiệt tình, trách nhiệm với công việc, tự chủ, tự lập cao trong sản xuất.

Cùng với đó, Binh đoàn luôn thực hiện có hiệu quả chương trình "Quân dân y kết hợp". Bệnh viện Quân y 15 với 200 giường bệnh, 11 bệnh xá quân dân y đã tổ chức khám, chữa bệnh cho hơn 50.000 lượt cán bộ, chiến sĩ, công nhân, người lao động và nhân dân trên địa bàn; thu dung, điều trị, cấp thuốc, phục vụ miễn phí cho hàng nghìn bà con đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên giới và cả nhân dân vùng biên của nước bạn Lào, Campuchia.

Binh đoàn 15 làm gần 2.000km đường giao thông và đường điện; hàng trăm hồ, đập, giếng nước khoan; trên 140 trường mầm non, nhà trẻ, điểm trường và trên 330 lớp học...

Thứ năm, đẩy mạnh công tác đối ngoại quốc phòng gắn với phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN trên địa bàn đứng chân. Binh đoàn tích cực triển khai các nhiệm vụ liên quan đến đối ngoại quốc phòng trên địa bàn 6 bản và 4 huyện của tỉnh Attapư (Lào) và 8 xã thuộc 3 huyện của tỉnh Ratanakiri (Campuchia). Đối với Campuchia, Binh đoàn phối hợp với chính quyền, lực lượng biên phòng và nhân dân huyện Ôzađao (tỉnh Ratanakiri) tuần tra, kiểm soát khu vực đường biên; triển khai kế hoạch trồng 5.000ha cao su theo kế hoạch hợp tác với nước bạn, giữ cho "đường biên xanh mãi", góp phần xây dựng biên giới Việt Nam - Campuchia hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Đối với Lào, từ năm 2018 đến nay, Binh đoàn và tỉnh Xaisombun đã cử nhiều đoàn cán bộ qua lại hội đàm, trao đổi kinh nghiệm mô hình phát triển KT-XH gắn với QP-AN. Hai bên tích cực phối hợp triển khai thực hiện hiệu quả nhiều chương trình đã ký kết. Đặc biệt, hoàn thành tốt Dự án xây dựng cụm bản Văng - Tắt, giúp nhân dân ở 9 bản của huyện Xản Xay, tỉnh Attapư định canh, định cư ổn định cuộc sống. Năm 2023 là năm thứ 2 Binh đoàn tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ thuật tiên tiến về trồng trọt, chăn nuôi phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của nước bạn. Cùng với các hoạt động trên, Binh đoàn thường xuyên giao lưu, trao đổi với hai nước Lào và Campuchia để nắm tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội dọc tuyến biên giới, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Phát huy những kết quả đạt được, trong thời gian tới, Binh đoàn 15 tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm khai thác vị trí, tiềm năng, thế mạnh của vùng Tây Nguyên. Trong đó, Binh đoàn tập trung quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về phát triển KT-XH gắn với QP-AN vùng Tây Nguyên, nhất là Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 6/10/2022 của Bộ Chính trị "Về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Binh đoàn xác định, xây dựng và phát triển Tây Nguyên phải kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường gắn chặt với QP-AN và đối ngoại. Vì vậy, Binh đoàn sẽ chú trọng hơn nữa việc lãnh đạo, triển khai toàn diện các mặt công tác quân sự, quốc phòng; tổ chức lực lượng nắm chắc tình hình ở các khu vực, địa bàn trọng điểm; phối hợp cùng địa phương xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, phát huy vai trò của các già làng, trưởng bản, bí thư chi bộ, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tập trung giúp dân xóa đói, giảm nghèo. Tiếp tục triển khai tốt hoạt động đối ngoại với các nước láng giềng, trọng tâm là trên 6 bản, 4 huyện của tỉnh Attapư (Lào) và mở rộng dự án phát triển KT-XH sang 8 xã thuộc 3 huyện của tỉnh Ratanakiri (Campuchia). Tổ chức thực hiện hiệu quả công tác biên giới, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH của vùng Tây Nguyên và cả khu vực tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia.  

Đại tá LÊ XUÂN PHƯƠNG*

Đại tá, ThS. CHU VĂN LỘC**

* Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Binh đoàn 15

** Viện Chiến lược Quốc phòng