Cải cách chính sách tiền lương góp phần tạo động lực phát triển công nghiệp quốc phòng

Những năm qua, cùng với quá trình đổi mới chính sách kinh tế - xã hội và cải cách chính sách tiền lương, tiền lương trong Quân đội đã cơ bản được đổi mới, thể hiện sự ưu đãi của Nhà nước đối với Quân đội. Từ năm 1990 đến nay, chính sách tiền lương trong Quân đội có sự thay đổi lớn vào các năm 1993 và 2004. Hiện nay, các đối tượng hưởng lương trong Quân đội đang nhận lương cơ bản theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP ngày 14/12/2004 của Chính phủ. 

Có thể nói, chế độ chính sách tiền lương hiện hành cơ bản phù hợp với đặc thù Quân đội, phản ánh được tính chất, đặc điểm của hoạt động quân sự, trách nhiệm của xã hội đối với lực lượng "lao động đặc biệt". Chế độ, chính sách tiền lương trong Quân đội có nhiều ưu điểm, như hệ thống bảng lương cơ bản phù hợp với yêu cầu về tổ chức, biên chế, phản ánh được trình độ, mức độ phức tạp, tính chất, đặc điểm, nhiệm vụ của các lực lượng: sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) có bảng lương riêng (mức lương của sĩ quan cao hơn 1,8 lần; QNCN cao hơn 1,7 lần so với cán bộ, công chức, viên chức khu vực hành chính sự nghiệp). Sĩ quan có đủ tiêu chuẩn, đến thời hạn xét thăng quân hàm nhưng đã có bậc quân hàm cao nhất của chức vụ, chức danh đang đảm nhiệm được nâng lương không quá 2 lần. Đối với QNCN khi xếp bậc cuối cùng trong nhóm thì hưởng phụ cấp thâm niên vượt khung (không khống chế mức tối đa). Mức lương của công nhân quốc phòng đã được xây dựng tương đối gần với mức lương của QNCN, tương quan giữa bậc lương với mức độ phức tạp của bậc thợ kỹ thuật, cao hơn so với công nhân nhà nước có cùng điều kiện và trình độ khoảng từ 1,5 đến 1,6 lần; khi xếp bậc cuối cùng trong nhóm thì hưởng phụ cấp thâm niên vượt khung. Mức lương của viên chức quốc phòng được áp dụng chung với mức lương của viên chức nhà nước có cùng trình độ, điều kiện, vị trí việc làm và được hưởng thêm phụ cấp phục vụ quốc phòng - an ninh tối đa 50% lương chính.

Đối với Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP), đối tượng hưởng lương có hai loại, một là ngân sách nhà nước bảo đảm đối với các đơn vị dự toán; hai là doanh nghiệp trả lương theo kết quả sản xuất, kinh doanh và quy chế trả lương của đơn vị; trong đó, phần đóng bảo hiểm tính theo hệ số lương quân hàm và nhóm, bậc. Thời gian qua, việc chi trả lương, phụ cấp được Tổng cục thực hiện kịp thời, đúng quy định. Khối các đơn vị hạch toán có nhiều nỗ lực thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả để đảm bảo việc làm, thu nhập, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chính sách tiền lương, phụ cấp vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc và một số điểm chưa phù hợp. Cụ thể là: Việc xác định mức lương cơ sở vẫn còn phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Chính sách tiền lương, phụ cấp đối với cán bộ còn thấp, chưa bắt kịp sức tăng của thị trường và thấp hơn nhiều so với mức tiền lương, thưởng của người lao động trong các doanh nghiệp; chưa thực sự tương xứng với tính chất, mức độ, đặc thù của hoạt động quân sự. Đặc biệt, chính sách tiền lương chưa hấp dẫn để thu hút nguồn lực và tạo động lực cống hiến, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó, tiền lương giữa sĩ quan có cùng cấp bậc quân hàm nhưng đảm nhiệm chức vụ khác nhau còn chưa hợp lý, chưa thể hiện được mức độ trách nhiệm của sĩ quan giữ chức vụ lãnh đạo, chỉ huy ở từng cấp. Sĩ quan sau khi nâng lương lần 2 tiếp tục công tác lâu dài và hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng không được tăng lương, ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng, động lực cống hiến.

Đối với tiền lương của viên chức quốc phòng được áp dụng chung với cán bộ, viên chức khu vực hành chính sự nghiệp có cùng trình độ, điều kiện, vị trí việc làm và được hưởng phụ cấp phục vụ quốc phòng - an ninh tối đa 50% lương chính, tuy nhiên, phụ cấp này không được tính đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội. Riêng trong lĩnh vực tài chính, trần quân hàm, nhóm chức vụ sĩ quan ngành tài chính còn thấp (sĩ quan tài chính tại đơn vị dự toán cấp 3 là thiếu tá, trung tá, tương đương tuổi thôi phục vụ tại ngũ lần lượt là 48 tuổi và 51 tuổi), do đó, thời gian đóng bảo hiểm xã hội thường không đủ 35 năm nên lương hưu không được hưởng mức tối đa là 75%. Bên cạnh đó, chính sách tiền lương chưa được áp dụng chế độ phụ cấp nhà ở như quy định tại Khoản 7, Điều 31, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam là "Được hưởng phụ cấp nhà ở; được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, được bảo đảm nhà công vụ theo quy định của pháp luật". Hiện tại, việc giải quyết chính sách nhà ở chỉ đáp ứng được cho một số ít sĩ quan có nhu cầu về nhà ở; hơn nữa, các quy định về điều kiện tham gia, thủ tục hành chính giải quyết chính sách nhà ở cho sĩ quan còn phức tạp.

"Cần đẩy nhanh tiến độ cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp nhằm thích ứng với tình hình phát triển kinh tế - xã hội."

(Đại tá Nhâm Thái Trung)

Mặt khác, việc thực hiện chế độ chính sách về tiền lương đối với sĩ quan, QNCN, công chức quốc phòng, công nhân và viên chức quốc phòng ở các doanh nghiệp phụ thuộc vào kết quả sản xuất, kinh doanh. Trường hợp khi sản phẩm quốc phòng được giao ít hoặc chưa được giao, tiền lương của sĩ quan, QNCN, công chức quốc phòng, công nhân và và viên chức quốc phòng thường thấp hơn cấp bậc quân hàm. Đặc biệt là số sĩ quan mới ra trường được điều động về các doanh nghiệp tiền lương còn khá thấp.

Xuất phát từ những khó khăn, vướng mắc và một số vấn đề còn chưa phù hợp về chính sách tiền lương, phụ cấp trong quá trình triển khai thực hiện ở Tổng cục CNQP, nhằm góp phần xây dựng Quân đội ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, việc quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động là hết sức quan trọng. Trong đó, vấn đề đổi mới chính sách tiền lương phù hợp, thiết thực nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thiết yếu của cuộc sống cần được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng quan tâm hơn nữa. Trước hết, đẩy nhanh tiến độ thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động nhằm thích ứng với tình hình phát triến kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào phục vụ Quân đội nói chung và ngành CNQP nói riêng. Cải cách chính sách tiền lương phù hợp nhằm đảm bảo đời sống và ổn định hậu phương của cán bộ, sĩ quan, QNCN... giúp họ yên tâm công tác, cống hiến lâu dài. Đồng thời, tách việc tăng lương khỏi quân hàm (sĩ quan hết trần quân hàm theo chức vụ vẫn được tăng lương theo định kỳ không chỉ giới hạn tăng lương 2 lần như hiện nay). Nghiên cứu bổ sung phụ cấp nhà ở vào lương cho sĩ quan, QNCN, công chức, viên chức và có quy định mức phụ cấp cụ thể theo từng cấp bậc, chức vụ, khu vực nhằm cụ thể hóa chính sách về nhà ở, đảm bảo tính công bằng và tạo được sức lan tỏa chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước đối với Quân đội. Đây là chính sách rất quan trọng và đã được ban hành từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện trong thực tế; số được hỗ trợ về nhà ở xã hội và được mượn, thuê nhà công vụ rất ít. Có chính sách thu hút đảm bảo lương, phụ cấp cho người lao động ở các doanh nghiệp quốc phòng, an ninh; chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, tổng công trình sư khi dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp được Quốc hội thông qua, bởi đây là các đối tượng được đề cập trong Luật. Rà soát, bổ sung đảm bảo mức lương, phụ cấp cho đối tượng phục vụ sản xuất vũ khí trang bị cho lục quân, tàu quân sự và vũ khí dưới nước, tên lửa và hàng không vũ trụ quân sự, khí tài quân sự, vật tư kỹ thuật không thấp hơn mức lương, phụ cấp thu hút nhân lực của các doanh nghiệp trong và ngoài Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao. Khi thực hiện theo thang bảng lương mới cần quan tâm đến chế độ phụ cấp thâm niên nghề đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng. Cần áp dụng mức lương hợp đồng trong Bộ Quốc phòng nhằm bảo đảm thống nhất chung đến các đối tượng lao động hợp đồng tại các doanh nghiệp quốc phòng, an ninh và bảo đảm mức đóng làm cơ sở tính bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bồi thường tai nạn.

Cải cách chính sách tiền lương là yêu cầu khách quan, nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi quyết tâm chính trị cao, góp phần quan trọng tạo ra sinh khí, động lực mới, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Đối với ngành CNQP, việc cải cách chính sách tiền lương cũng sẽ góp phần tạo ra xung lực mới để đẩy mạnh phát triển CNQP theo hướng chủ động, tự lực, tự cường, hiện đại, lưỡng dụng, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa Quân đội trong tình hình mới.   

Đại tá NHÂM THÁI TRUNG

Trưởng phòng Tài chính Tổng cục Công nghiệp quốc phòng