Dấu ấn 15 năm xây dựng và phát triển của Viện Thiết kế tàu quân sự

Viện Thiết kế tàu quân sự được thành lập ngày 30/3/2009, là cơ sở nghiên cứu, thiết kế đầu ngành trong lĩnh vực đóng tàu quân sự. Viện có nhiệm vụ thiết kế đóng mới và cải hoán các loại tàu quân sự và dân sự; nghiên cứu thiết kế, tích hợp hệ thống vũ khí, khí tài trên tàu; nghiên cứu, tư vấn định hướng, quy hoạch phát triển ngành đóng tàu quân sự; tư vấn và thẩm định các dự án đầu tư đóng mới, sửa chữa tàu và đầu tư tăng năng lực các nhà máy đóng tàu quân sự; xây dựng và trình ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật thuộc ngành đóng tàu quân sự; hỗ trợ, tư vấn, đảm bảo kỹ thuật công nghệ cho các nhà máy đóng tàu quân sự; giám sát thiết kế, giám sát thi công trong quá trình triển khai đóng và sửa chữa tàu…

Những năm đầu mới thành lập, Viện Thiết kế tàu quân sự gặp rất nhiều khó khăn, thử thách do cơ sở vật chất, trang - thiết bị thiếu thốn; đội ngũ cán bộ mỏng, nhất là cán bộ có kinh nghiệm trong công tác quản lý, nghiên cứu thiết kế tàu; hơn nữa, ngành đóng tàu nói chung và đóng tàu quân sự nói riêng đang trong giai đoạn phát triển nên gặp nhiều khó khăn về vốn, công nghệ và thị trường. Được sự quan tâm của Bộ Quốc phòng, mà trực tiếp là Đảng ủy, Thủ trưởng Tổng cục CNQP, Viện Thiết kế tàu quân sự từng bước được đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ; các phần mềm thiết kế chuyên dụng, như: AVEVA Marine, FINE Marine, Maxsurf, Rhinoceros, NavCad, ProPcad…; phòng thí nghiệm với thiết bị đo lường, kiểm thử hiện đại ở các lĩnh vực vũ khí - khí tài, điều khiển tự động, máy tàu, cơ khí; xưởng gia công cơ khí với hệ thống máy gia công CNC phục vụ chế thử sản phẩm và tham gia dịch vụ khoa học, công nghệ... Cùng với đó, Viện tổ chức tuyển chọn và đề nghị cấp trên điều động kỹ sư tốt nghiệp các trường trong và ngoài nước có chuyên ngành về thiết kế thân vỏ, máy, điện, vũ khí - khí tài về Viện công tác; thường xuyên quan tâm đào tạo, cử cán bộ tham gia một số dự án chuyển giao công nghệ trong thiết kế, đóng tàu quân sự từ nước ngoài; tiếp cận và làm chủ phần mềm thiết kế tàu hiện đại; mở mới và thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học theo hướng chuyên sâu. Nhờ đó, đến nay Viện đã có lực lượng cán bộ nghiên cứu kỹ thuật được đào tạo bài bản (chiếm khoảng 50% quân số), trong đó có nhiều tiến sĩ, thạc sĩ ở độ tuổi 30-40 về các lĩnh vực thiết kế tàu, tích hợp vũ khí - khí tài, điều khiển tự động. Từ sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp trên cũng như các đơn vị đóng và sử dụng tàu, đặc biệt là sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm của tập thể cán bộ, nghiên cứu viên, Viện từng bước trưởng thành theo "độ khó" của từng nhiệm vụ để khẳng định vị thế, uy tín và thương hiệu trong ngành đóng tàu quân sự nói riêng và ngành đóng tàu Việt Nam nói chung.

Dấu ấn nổi bật của Viện là đã và đang thực hiện trên 70 đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học các cấp (trong đó có 1 đề tài cấp Nhà nước; 3 đề tài, nhiệm vụ cấp Bộ Quốc phòng; 21 đề tài cấp Tổng cục...). Đáng tự hào là đề tài cấp Nhà nước về “Nghiên cứu phát triển, hoán cải giàn khoan dầu khí di động phục vụ kinh tế biển và an ninh quốc phòng” thuộc Cụm công trình “Nghiên cứu thiết kế cơ sở, chi tiết, công nghệ chế tạo tích hợp giàn khoan tự nâng 400ft phù hợp với điều kiện Việt Nam và nghiên cứu phát triển hoán cải giàn khoan dầu khí di động phục vụ phát triển kinh tế biển, an ninh quốc phòng” đã được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ (năm 2021). Cùng với đó, các đề tài: “Nghiên cứu, thiết kế tàu săn ngầm phù hợp với điều kiện tác chiến biển đảo của Việt Nam”; “Nghiên cứu thiết kế chế tạo xuồng cứu hộ sức chở 1 tiểu đội bộ binh bằng vật liệu polystone polypropylene copolime (PPC)”; “Nghiên cứu thiết kế và chế tạo tổ hợp thiết bị phục vụ thử cụm làm kín nước trục chân vịt tàu ngầm Kilo trên xưởng” cũng được Bộ Quốc phòng đánh giá cao, khẳng định Viện có đủ năng lực thiết kế các gam tàu chiến phù hợp với điều kiện tác chiến bảo vệ biển, đảo của lực lượng vũ trang.

Về công tác thiết kế, đến nay, Viện đã cơ bản làm chủ được thiết kế các gam tàu bổ trợ trong toàn quân, đang từng bước tiến tới làm chủ thiết kế tàu chiến đấu; tập trung triển khai thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán đóng mới, cải hoán trên 20 gam tàu, với tổng số gần 100 lượt tàu các loại cho các chủ đầu tư trong và ngoài Quân đội, tiêu biểu như: tàu trinh sát, tàu kéo, tàu vận tải đa năng, tàu chở xăng dầu 300 tấn, tàu chở xăng dầu 3.000 tấn, các tàu Hải đội Dân quân thường trực… Chất lượng, số lượng các sản phẩm thiết kế ngày càng nâng cao, tạo được niềm tin với chủ đầu tư và các đơn vị sử dụng tàu.

Viện Thiết kế tàu quân sự đã và đang thực hiện trên 70 đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học các cấp, trong đó có 1 đề tài cấp Nhà nước; 3 đề tài, nhiệm vụ cấp Bộ Quốc phòng; 21 đề tài cấp Tổng cục CNQP.

(Nguồn: Ban Chính trị - Viện Thiết kế tàu quân sự)

Công tác tư vấn lập đề án, dự án được xác định là một nhiệm vụ quan trọng, góp phần xây dựng hình ảnh của Viện đối với các đơn vị chủ đầu tư và cơ quan cấp trên. Viện đã triển khai thực hiện tư vấn 2 đề án và 20 dự án cho các chủ đầu tư Bộ Tư lệnh Hải quân, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Dân quân tự vệ… Các đề án, dự án đóng tàu quân sự do Viện tư vấn sau khi triển khai đã góp phần quan trọng vào công tác bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và việc làm cho các nhà máy đóng tàu.

Đối với công tác giám sát thi công đóng mới, biên soạn tài liệu và bảo đảm kỹ thuật đã được Viện triển khai ngày càng chuyên nghiệp, tạo được uy tín trong ngành đóng tàu quân sự. Trong đó, Viện đã hoàn thành 37 hợp đồng giám sát thi công đóng mới; hoàn thành 28 hợp đồng biên soạn các bộ tài liệu kỹ thuật sử dụng và bảo dưỡng kỹ thuật; bảo đảm kỹ thuật cho các tàu sửa chữa, hoán cải, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kinh nghiệm của đội ngũ nghiên cứu viên; tạo sự kết nối giữa đơn vị nghiên cứu với các cơ sở đóng mới, sửa chữa tàu và trách nhiệm của đơn vị với các chủ đầu tư.

Với những kết quả đã đạt được, Viện Thiết kế tàu quân sự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen (năm 2018); Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (2013, 2016, 2020), Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng (năm 2019); Cờ thi đua của Tổng cục CNQP (năm 2017), 4 năm liên tục (2020-2023) đạt danh hiệu đơn vị Quyết thắng. Nhân kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập (30/3/2009-30/3/2024), Viện vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba.

Trong thời gian tới, Viện Thiết kế tàu quân sự phấn đấu thiết kế được các gam tàu chiến đấu và tàu bổ trợ trang bị có tính năng hiện đại cho Quân đội; các gam tàu kinh tế mới phù hợp với yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Nghiên cứu đề xuất mở mới các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, công nghệ có tính ứng dụng cao và tích hợp vũ khí, khí tài trên tàu. Chủ động tham gia có chất lượng vào tư vấn lập dự án, thẩm tra thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán trong đóng mới, sửa chữa và cải hoán tàu quân sự; giám sát đóng mới, sửa chữa và biên soạn tài liệu kỹ thuật sử dụng, bảo dưỡng kỹ thuật tàu quân sự. Triển khai hiệu quả công tác dịch vụ khoa học, công nghệ. Để hoàn thành các mục tiêu đề ra, Viện tập trung triển khai thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, tập trung lãnh đạo, tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội Đảng các cấp; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Viện lần thứ III, nhiệm kỳ 2020-2025; tăng cường, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, "mẫu mực, tiêu biểu".

"Chủ động tham mưu, đề xuất với cấp trên xây dựng các đề án, dự án, chương trình nghiên cứu thiết kế, đóng mới các gam tàu quân sự có tích hợp vũ khí, khí tài phù hợp với yêu cầu huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu của Quân đội".

(Đại tá Hồ Văn Châu)

Hai là, chủ động, tích cực bám sát định hướng của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP để phối hợp với các nhà máy đóng tàu, các đơn vị chủ đầu tư, đơn vị sử dụng tàu kịp thời tham mưu, đề xuất xây dựng các đề án, dự án, chương trình nghiên cứu thiết kế, đóng mới các gam tàu quân sự có tích hợp vũ khí, khí tài phù hợp với yêu cầu huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu của Quân đội.

Ba là, tiếp tục hoàn thiện quy trình tổ chức thiết kế tàu quân sự theo hướng chuyên môn hóa, tập trung giải quyết các nút thắt trong thiết kế; đầu tư cơ sở vật chất phục vụ công tác nghiên cứu, thiết kế; xây dựng bộ cơ sở dữ liệu thiết kế tàu và hoàn thiện quy trình, tiêu chuẩn quản lý thiết kế, thi công tàu quân sự.

Bốn là, đổi mới cách thức tổ chức nghiên cứu khoa học, công nghệ từ khâu xây dựng, lựa chọn ý tưởng nghiên cứu, xét duyệt thuyết minh, kiểm tra đôn đốc giám sát quá trình thực hiện đến khâu nghiệm thu, theo hướng nâng cao hàm lượng khoa học và tính ứng dụng, trong đó đề cao trách nhiệm của chủ nhiệm đề tài và cấp ủy, chỉ huy các phòng chuyên môn.

Năm là, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên môn, nghiên cứu viên thông qua các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, tập trung vào các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu tích hợp, điều khiển, mô phỏng tàu quân sự; xây dựng cơ chế, chính sách tuyển dụng, đãi ngộ hợp lý để gìn giữ, thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là đội ngũ cán bộ khoa học, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực thiết kế tàu quân sự. Đồng thời, tạo môi trường làm việc thuận lợi, động viên, khuyến khích cán bộ yên tâm công tác, phát huy tốt nhất năng lực chuyên môn trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Viện.

Sáu là, chủ động tăng cường và mở rộng hợp tác với những nước có công nghệ đóng tàu quân sự phát triển, thông qua các hình thức hợp tác đào tạo (đào tạo chuyên sâu về thiết kế, đào tạo nâng cao chuyên môn cho nghiên cứu viên); hợp tác về chuyển giao phần mềm thiết kế và nhận đặt hàng thiết kế đóng mới tàu xuất khẩu; phối hợp thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, các nhiệm vụ thiết kế có quy mô lớn, phức tạp.

Phát huy kết quả đã đạt được trong hành trình 15 năm xây dựng và phát triển, Viện Thiết kế tàu quân sự sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa để có những bước phát triển vững chắc, khẳng định vị thế là đơn vị đầu ngành trong lĩnh vực nghiên cứu, thiết kế tàu quân sự, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển ngành CNQP; xây dựng Quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.

Đại tá HỒ VĂN CHÂU

Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Viện Thiết kế tàu quân sự