Nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu của Đoàn Kinh tế - Quốc phòng trên địa bàn chiến lược

Qua hơn 20 năm thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng các khu KTQP, đến nay, toàn quân đã triển khai xây dựng được 30 khu KTQP. Các khu KTQP đã phát huy hiệu quả trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh (QP, AN), góp phần tạo nên thế và lực mới ở các vùng đất biên cương của Tổ quốc. Để xây dựng khu KTQP, các đoàn KTQP được thành lập với nhiệm vụ xây dựng kết cấu hạ tầng, kết hợp tổ chức lại dân cư nhằm thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo; xây dựng địa bàn vững mạnh về QP, AN và kinh tế - xã hội (KTXH); tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân đấu tranh phòng, chống các thủ đoạn, luận điệu xuyên tạc, kích động của các thế lực thù địch, phản động, v.v.

Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, sự phối hợp của các địa phương, những năm qua, các đoàn KTQP luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, trong đó có nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Đến nay, các đoàn KTQP đã đỡ đầu, đón nhận được trên 101.000 hộ dân; tạo việc làm cho gần 70.000 hộ; đón nhận, sắp xếp dân cư trong các khu KTQP được trên 31.500 hộ (trong đó có 7.150 hộ đồng bào dân tộc, tổ chức quy hoạch 15.847 hộ di cư từ các vùng khác đến); xây dựng mới 536 điểm dân cư tập trung với trên 32.000 hộ dân; xây dựng 202 tuyến đường giao thông các loại với tổng chiều dài trên 2.400km; 134 cầu bê tông và cầu treo độc lập; trên 29.300m2 lớp học; 52 công trình cấp điện; 86 công trình cấp nước tập trung... Các công trình hạ tầng sau khi xây dựng xong đều được bàn giao cho địa phương quản lý theo đúng quy định; được khai thác, sử dụng có hiệu quả, hỗ trợ tốt cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Hệ thống bệnh xá quân dân y của các đoàn KTQP đã khám bệnh và thu dung điều trị cho trên 2,2 triệu lượt bệnh nhân; tổ chức đào tạo, tập huấn cho hàng nghìn nhân viên y tế của các thôn, bản... Các đoàn KTQP còn tham gia giúp địa phương phát triển đảng viên mới, xóa được 344 thôn, bản “trắng” đảng viên; đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ cho hàng nghìn lượt trưởng, phó thôn, bản, buôn, ấp; kiện toàn, củng cố giúp hàng nghìn chi bộ, tổ chức chính trị - xã hội đi vào hoạt động có nền nếp; đưa 2.000 lượt trí thức trẻ tình nguyện đến công tác tại các khu KTQP. Thực hiện nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế, các đoàn KTQP đã triển khai có hiệu quả các chương trình hỗ trợ vùng đặc biệt khó khăn của Chính phủ.

Đối với Chương trình 135 về phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc miền núi, các đoàn KTQP đã tổ chức được 140 mô hình, gồm mô hình trình diễn và hỗ trợ trực tiếp, tổ chức 145 lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật và trên 200 lượt mô hình làm kinh tế kết hợp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật và hội nghị đầu bờ; trên 15.000 lượt hộ nghèo được thụ hưởng dự án, góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo từ 45-90% giảm xuống còn 10-30%. Hiện nay, các đoàn KTQP đã và đang tiếp tục triển khai 25 dự án bảo vệ và phát triển rừng; triển khai hiệu quả dịch vụ 2 đầu (thu mua, chế biến nông sản; cung cấp vật tư nông nghiệp, chuyển giao kỹ thuật...), góp phần quan trọng trong hỗ trợ nhân dân sản xuất, phát triển kinh tế.

Phát huy và thực hiện tốt chức năng “đội quân chiến đấu”, các đoàn KTQP đề ra nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ thực hiện nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch và mệnh lệnh huấn luyện sẵn sàng chiến đấu của cấp trên; kết hợp chặt chẽ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu với giáo dục chính trị, xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, đơn vị chính quy, vững mạnh toàn diện. Các đoàn KTQP thường xuyên nắm chắc tình hình địa bàn, sẵn sàng xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra; hằng năm, huấn luyện quân sự cho hàng nghìn lượt quân dự bị động viên, dân quân tự vệ, tham gia xây dựng khu vực phòng thủ; duy tu, bảo dưỡng các công trình quốc phòng. Phối hợp với lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn bảo đảm an ninh biên giới; chủ trì tổ chức tập huấn, huấn luyện công tác quân sự, chính trị và công tác chuyên môn khác cho các đối tượng theo quy định. Bên cạnh đó, các đoàn KTQP còn phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng và chính quyền địa phương xây dựng phương án, kế hoạch, quy chế phối hợp tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân về xây dựng lực lượng tại chỗ, thực hiện nhiệm vụ xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân. Đồng thời, chủ động bám nắm, kiểm soát chặt chẽ tình hình, phòng, chống và làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, phản động, giữ vững ổn định chính trị, chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Đối với hướng biển, đảo, cùng với các lực lượng khác, các đoàn KTQP đã góp phần làm chỗ dựa vững chắc cho nhân dân tham gia các hoạt động phát triển kinh tế trên biển...

Các đoàn KTQP thường xuyên nắm chắc tình hình địa bàn, sẵn sàng xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra; tích cực huấn luyện lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ, tham gia xây dựng khu vực phòng thủ; duy tu, bảo dưỡng các công trình quốc phòng do đơn vị quản lý.

Thời gian tới, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, biến động khó lường, nhiệm vụ của các đoàn KTQP rất nặng nề. Bên cạnh việc tiếp tục thực hiện thắng lợi các mục tiêu xây dựng khu KTQP phát triển, ổn định dân cư, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển KTXH, nâng cao đời sống của nhân dân trên địa bàn đóng quân, các đoàn KTQP cần chú trọng, nâng cao hơn nữa công tác huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Để thực hiện tốt vấn đề này, các đoàn KTQP cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, thường xuyên nắm chắc địa bàn đóng quân, nhất là về QP, AN, âm mưu, thủ đoạn của thế lực thù địch, phản động, làm cơ sở xây dựng các kế hoạch, phương án tác chiến hợp lý, khả thi; không ngừng nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, nắm vững tình hình... dự kiến các tình huống và phương án xử lý. Dù tình huống thời bình hay thời chiến cũng luôn phải chủ động, tích cực chuẩn bị mọi mặt; chỉ huy, điều hành thống nhất, sáng tạo và hiệu quả.

Hai là, thường xuyên tổ chức tập huấn, huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị và công tác chuyên môn cho các đối tượng theo quy định. Trên cơ sở nội dung, chương trình huấn luyện do Bộ Quốc phòng và các quân khu quy định, các đoàn KTQP cần xây dựng kế hoạch, chương trình huấn luyện quân sự và chuyên môn nghiệp vụ đảm bảo cơ bản, thống nhất, sát thực tiễn; chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ kỹ chiến thuật, năng lực thực hành cho các đối tượng. Quá trình huấn luyện duy trì nghiêm kỷ luật, bảo đảm chất lượng, bí mật, an toàn mọi mặt. Tổ chức sơ, tổng kết rút ra những bài học kinh nghiệm phục vụ công tác chỉ huy, chỉ đạo huấn luyện thời gian tiếp theo.

Ba là, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chuyên trách đóng quân trên địa bàn bảo đảm an ninh biên giới, ngăn chặn, đấu tranh phòng, chống các hiện tượng móc nối, thâm nhập, vượt biên trái phép, tiếp tay cho các thế lực thù địch, phản động. Các đoàn KTQP cần phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an, Biên phòng, Hải quân, Cảnh sát biển... cùng nhân dân địa phương bảo đảm an ninh biên giới trên bộ và hướng biển; xây dựng thế trận QP, AN ngay từ cơ sở. Xây dựng, triển khai kế hoạch, chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền phối hợp với địa phương nơi đóng quân tổ chức huấn luyện cho lực lượng dân quân tự vệ và tham gia tuần tra trên tuyến biên giới, biển, đảo của Tổ quốc.

Bốn là, làm tốt công tác đối ngoại quốc phòng, kết hợp với đối ngoại nhân dân theo quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng. Vận dụng sáng tạo đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, cụ thể hóa nội dung, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác đối ngoại quân sự, đối ngoại nhân dân phù hợp với thực tiễn, góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị. Xây dựng và hoàn thiện các quy chế, quy định về đối ngoại quân sự và đối ngoại nhân dân theo phạm vi công tác. Quá trình thực hiện phải linh hoạt, khéo léo, mềm dẻo, kiên trì nhưng cũng kiên quyết vì lợi ích quốc gia, dân tộc theo nguyên tắc “Dĩ bất biến ứng vạn biến” nhằm kịp thời xử trí các tình huống phát sinh.

Năm là, tăng cường xây dựng lực lượng dự bị động viên. Cùng với xây dựng hệ thống tổ chức, kiện toàn biên chế theo quy định, các đoàn KTQP cần tổ chức xây dựng lực lượng dự bị động viên đủ về số lượng, được huấn luyện chu đáo, sẵn sàng động viên khi có tình huống. Quá trình huấn luyện, kiểm tra cần đánh giá thực chất, phát hiện những hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân; có giải pháp khoa học, hợp lý để giải quyết bất cập, nâng cao chất lượng lực lượng dự bị động viên. Đồng thời, đảm bảo chế độ, chính sách theo quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng.

Có thể khẳng định, phát huy vai trò, chức năng của Quân đội, các đoàn KTQP đã và đang làm nòng cốt giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo trên các địa bàn chiến lược, còn nhiều khó khăn; đồng thời, chú trọng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, không để bất ngờ, bị động khi có tình huống. Từ những kết quả và kinh nghiệm đã đạt được, các đoàn KTQP cần tiếp tục đổi mới phương pháp, cách làm, đẩy mạnh xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tá, TS. LÊ THÀNH CÔNG*

Trung tá, ThS. LÊ QUÝ KHANG**

*Cục Kinh tế/Bộ Quốc phòng

**Khoa Quân sự chung/Học viện Biên phòng