CHƯA COI TRỌNG NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM MỚI
Thực tế, những sản phẩm được sản xuất tại hầu hết DN ở nước ta vẫn còn kém khả năng cạnh tranh, chưa thực sự đủ sức hấp dẫn ngay cả đối với thị trường trong nước và càng khó khăn hơn khi tiếp cận với thị trường nước ngoài. Tại sao lại như vậy? Nguyên nhân hàng đầu là do công tác nghiên cứu và phát triển (R&D) sản phẩm mới không được DN coi trọng, thậm chí là bị bỏ qua. DN rất ngại tiến hành nghiên cứu sáng chế theo nhu cầu của thị trường nhằm tạo ra sản phẩm mới, bởi điều này đòi hỏi DN phải tiêu tốn thêm lượng lớn nguồn lực cho một quy trình sản xuất mới mà chưa chắc đem lại thành công và thu hồi vốn. Do đó, kết cấu, tính năng, chất lượng và kiểu dáng của sản phẩm không được cải tiến nhiều dẫn đến kém sức cạnh tranh, hàng hóa không bán được. Hậu quả là khiến cho thị phần các sản phẩm cũ hầu như giẫm chân tại chỗ, không tìm thêm được chỗ đứng trên thị trường, sớm hay muộn cũng bị đào thải.
Điểm đáng lo nhất đối với DN Việt Nam hiện nay là việc phát triển sản phẩm mới chưa được thành công như mong đợi cùng với những hạn chế nguồn lực hiện có. Vì thế, DN cần thực sự nhận biết một số yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển sản phẩm mới nhằm giải quyết những khiếm khuyết, từ đó, sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn, đưa ra nhiều sản phẩm mới thành công và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM MỚI
Công tác hoạch định và thiết lập chiến lược là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của việc phát triển sản phẩm mới. Yếu tố này bao gồm: Sự cam kết của lãnh đạo cấp cao, sự kết hợp các nguồn lực trong việc xây dựng chiến lược và sự linh hoạt của các chiến lược. Theo đó, quá trình phát triển sản phẩm mới phải được hoạch định và triển khai tốt, cũng như nhận được sự hỗ trợ cần thiết. Việc phát triển sản phẩm mới thành công cần xem xét đến tính năng vượt trội của sản phẩm, vai trò quan trọng của người lãnh đạo cấp cao và khả năng giải quyết vấn đề của nhóm dự án. Ngoài ra, để thành công trong việc phát triển sản phẩm mới, mối liên kết và hợp tác với các đối tác bên ngoài cũng là một yếu tố quan trọng. Các nhà cung ứng có thể giúp gia tăng lợi thế cạnh tranh của sản phẩm nếu họ am hiểu và ứng dụng tốt các loại công nghệ đặc biệt. Mặt khác cũng cần nghiên cứu thông tin của khách hàng. Theo đó, quá trình phát triển sản phẩm mới có chất lượng khi cung cấp các thông tin rõ ràng về nhu cầu, mong muốn và thị hiếu của khách hàng. Trong các ngành công nghiệp với việc mua hàng tập trung, nơi mà mối quan hệ giữa nhân viên bán hàng và khách hàng có thể giúp xác định các thông tin về khách hàng, thì trách nhiệm nghiên cứu thông tin khách hàng thuộc về lực lượng bán hàng. Trong khi đó, ở các ngành công nghiệp mà nhu cầu phân tán và sự tương tác với khách hàng kém hiệu quả, thì trách nhiệm này thuộc về công tác nghiên cứu thị trường.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án phát triển sản phẩm mới được chia thành 4 nhóm chính: Bản thân của sản phẩm (8 yếu tố); các hoạt động của dự án (8 yếu tố); bản chất của thị trường (7 yếu tố); các kỹ năng và nguồn lực (9 yếu tố).
Các yếu tố liên quan đến hoạt động dự án bao gồm: Phát triển nguồn ý tưởng, quá trình phát triển và thử nghiệm nguyên mẫu, nghiên cứu sơ bộ thị trường và nghiên cứu tính khả thi của sản phẩm mới…
Các yếu tố tác động đến thành công của sản phẩm mới bao gồm: Chất lượng sản phẩm đảm bảo ít vấn đề xảy ra sau khi bán hàng; mẫu mã bao bì hấp dẫn hoặc sản phẩm lần đầu tiên đưa vào thị trường tạo sự mới lạ, độc đáo trong mắt khách hàng và từ đó tạo sự khác biệt của sản phẩm trên thị trường.
Cuối cùng, các dự án đặc biệt thành công khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhu cầu của dự án với nguồn lực của DN (bao gồm nhân sự, tài chính, kỹ thuật, công nghệ …). Ngoài ra, dự án còn phải huy động một lực lượng bán hàng nhiệt huyết, kỹ năng quảng cáo tốt, cũng như khả năng nghiên cứu thị trường hiệu quả.
Do đó, để đảm bảo sự thành công của dự án phát triển sản phẩm mới, DN cần phải chú trọng đến cả 4 nhóm yếu tố: Đặc điểm sản phẩm, các hoạt động của dự án, bản chất thị trường, nâng cao các kỹ năng và nguồn lực của DN. Trong xu thế hội nhập ngày nay, DN cần phải chú trọng đến việc sản xuất ra sản phẩm có lợi thế cạnh tranh không chỉ cho thị trường trong nước mà cả thị trường nước ngoài. Để làm được điều này, DN cần xem xét lại các nguồn lực cũng như năng lực cốt lõi của mình. Tất nhiên, DN không thể có đủ nguồn lực để thực hiện tất cả các chức năng một cách hiệu quả cho hoạt động phát triển sản phẩm mới của mình. DN có thể nghĩ đến việc thuê đối tác bên ngoài. Tất cả các yếu tố như bản thân sản phẩm, hoạt động dự án, bản chất thị trường, hay kỹ năng và nguồn lực của DN đều có thể cải thiện bằng hình thức thuê ngoài. Nếu DN nào không có thế mạnh về thiết kế và sản xuất sản phẩm, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng tiêu dùng, thì giải pháp thuê là hiệu quả nhất. Với việc thuê ngoài, các DN có thể tận dụng được các kiến thức, kỹ năng, công nghệ của đối tác cũng như giảm chi phí đầu tư hơn so với tự thiết kế và sản xuất sản phẩm. Tuy nhiên, giải pháp thuê ngoài cũng khá mạo hiểm khi nguy cơ về các kiến thức và kỹ năng tạo ra sản phẩm có thể rò rỉ cho đối thủ cạnh tranh hay các đối tác không đảm bảo chất lượng mà DN kỳ vọng. Một giải pháp để hạn chế các rủi ro này là xây dựng các liên minh chiến lược với đối tác, hay soạn thảo các cam kết lâu dài dựa trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Việc chọn đối tác thuê ngoài hay đối tác liên minh cần dựa trên những tiêu chí rõ ràng và đảm bảo rằng DN có thể hưởng lợi từ hoạt động này.
NGUYỄN LAN HƯƠNG