Hơn ai hết, Bác thấu hiểu sâu sắc rằng, Tết Nguyên đán và mùa Xuân có ý nghĩa đặc biệt đối với đất nước, dân tộc và từng người dân Việt Nam. Tết vừa là dịp để đoàn viên, sum họp, vừa là sự làm mới, tạ ơn và hy vọng. Đó là thời điểm mà những người con đất Việt dù công tác, làm ăn ở đâu cũng luôn mong muốn được trở về quê hương, đoàn tụ cùng người thân và gia đình... Mỗi dịp năm mới, dù bận trăm công nghìn việc nhưng Bác vẫn dành thời gian quan tâm, chăm lo để mọi người dân đều được đón Xuân, vui Tết. Những lời Bác dạy, những việc Bác làm mỗi dịp Tết cổ truyền của dân tộc đã khắc sâu vào tâm khảm của người dân Việt Nam nói chung, từng cán bộ, đảng viên nói riêng. Đặc biệt hơn cả là sự quan tâm, chăm lo của Người đến các đối tượng chính sách.
Sự quan tâm, chăm lo của Bác đối với nhân dân được thể hiện rõ: Ngay từ trước Tết, Bác nhắc các cơ quan, ban, ngành, địa phương phải chuẩn bị chu đáo cho dân đón Tết; nhắc văn phòng chuẩn bị thiệp “Chúc mừng năm mới” để kịp gửi đến đồng bào, chiến sĩ ở các vùng rừng núi, biển, đảo xa xôi và cán bộ công tác ở nước ngoài. Đồng thời, Bác cũng không quên chuẩn bị những lời chúc mừng tốt đẹp nhất dành cho đất nước và người dân trong thời khắc giao thừa thiêng liêng. Những lời chúc mừng năm mới của Bác luôn giản dị, mộc mạc nhưng chứa đựng sự động viên, cổ vũ to lớn đối với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Bác cũng trực tiếp đến thăm hỏi và tặng quà Tết cho các cơ quan, xí nghiệp, công trường, các đơn vị bộ đội; động viên những người lao động, thương binh, cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trong dịp Tết; thăm hỏi những người nghèo, hoàn cảnh khó khăn. Đối với Bác, việc đi thăm và chúc Tết đã thành nếp, bởi theo Người, đây là cơ hội tốt để hiểu được đầy đủ đời sống của nhân dân. Dịp Tết Nguyên đán năm 1946 - mùa Xuân độc lập đầu tiên của đất nước, Bác đã đến thăm gia đình một người đạp xích lô nghèo ở ngõ Sinh Từ (Hà Nội); Tết năm 1960, Bác đến thăm gia đình góa phụ nuôi 4 đứa con ở phố Hàng Chĩnh (Hà Nội)... Không chỉ trực tiếp thăm hỏi, động viên, chia sẻ và tặng quà những người nghèo, Người còn nhắc nhở chính quyền địa phương phải chú ý tạo công ăn việc làm cho người lao động, tránh trường hợp người dân “Tết mà không có Tết”.
Bác Hồ tham gia trồng cây với nhân dân xã Vật Lại, huyện Ba Vì (Hà Tây cũ) mùa Xuân năm 1969 . Ảnh: TL
Cùng với việc quan tâm, chia sẻ với các đối tượng chính sách, Bác còn thường xuyên nhắc nhở mọi người dân đón Xuân, vui Tết phải tiết kiệm, an toàn, không được lãng phí. Người nói: “Chúng ta mừng Xuân một cách vui vẻ tưng bừng, nhưng tuyệt đối không lãng phí”1. Bác cho rằng, việc vui Tết, đón Xuân là lẽ thường, song phải vui vẻ, lành mạnh, phải biết cần kiệm để xây dựng đất nước. Đồng thời, Bác còn nhắc nhở cán bộ phải làm tốt việc hướng dẫn người dân đón Tết thực sự có ý nghĩa. Trong bài “Mừng Tết Nguyên đán thế nào?”, đăng trên Báo Nhân Dân số 2132, ngày 28/1/1960, Bác viết: “Suốt năm chúng ta thi đua lao động sản xuất. Nhân ngày Tết Nguyên đán, chúng ta vui chơi một hôm để chào Xuân.Việc đó cũng đúng thôi.Nhưng chúng ta nên mừng Xuân một cách vui vẻ và lành mạnh. Nếu có bao nhiêu tiền đều bỏ ra mua sắm hết để đánh chén lu bù, thế là mừng Xuân một cách lạc hậu, thế là lãng phí, thế là không Xuân. Nên nhớ rằng chúng ta phải cần kiệm xây dựng nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội, không nên vì một cớ gì mà quên nhiệm vụ ấy. Các đồng chí cán bộ ta cần phải hướng dẫn đồng bào làm cho ngày Tết vui vẻ và tưng bừng, tiết kiệm và thắng lợi”2. Bác cũng khuyên mọi người trong những ngày Tết, mặc dù vui chơi là cần thiết, nhưng phải biết điều độ, không quá mức làm ảnh hưởng đến việc tăng gia sản xuất, học tập. Người viết: “Chơi có nên không? Nên.Nhưng phải có chừng độ.Chơi quá độ, bừa bãi, không nên.Nếu chơi nhiều thì không tăng gia sản xuất, học tập được”3. Bên cạnh việc nhắc nhở thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Bác cũng thường nhắc mọi người đón Tết, vui Xuân trong ngày đầu năm nhưng không được quên nhiệm vụ mà phải nghĩ đến công việc của cả năm: “Tục ngữ có câu: “Suốt năm kế hoạch, định từ mùa Xuân”. Thật đúng như vậy.Mùa Xuân thì trời vui, đất vui, người càng vui.Cho nên ngay từ đầu mùa Xuân mọi công việc làm được tốt, thì cả năm sẽ phát triển tốt và kết quả tốt...”4.
Một trong những việc làm đầy ý nghĩa của Bác trong dịp Tết cổ truyền của dân tộc, đó là, ngày 28/11/1959, Người đã phát động ngày “Tết trồng cây” với mong muốn: Trong 10 năm, đất nước ta phong cảnh sẽ ngày càng tươi đẹp hơn, khí hậu điều hòa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn. Chính vì vậy, hằng năm, cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về, Bác vừa viết báo nhắc nhở nhân dân thực hiện Tết trồng cây và tham gia trồng cây cùng với nhân dân. Người luôn biểu dương những địa phương, đơn vị, cá nhân trồng cây tốt và nhắc nhở những địa phương chưa quan tâm đến việc tổ chức “Tết trồng cây”. Người đặc biệt lưu ý phải liên hệ chặt chẽ “Tết trồng cây” với kế hoạch trồng cây, gây rừng và lời kêu gọi về “Tết trồng cây” của Bác đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của đồng bào cả nước, trở thành một phong trào quần chúng sâu rộng, một nét đẹp trong văn hóa truyền thống Việt Nam trong dịp năm mới.
Đã 50 mùa Xuân kể từ khi Bác đi xa, nhưng những việc làm và lời căn dặn đầy tình cảm, trách nhiệm của Người vẫn lắng đọng trong tâm trí của mỗi cán bộ, đảng viên cũng như với từng người dân. Quán triệt và thực hiện lời dạy của Bác, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và các các cấp, các ngành, các địa phương đã có nhiều chủ trương, chính sách quan tâm, chăm lo cho các đối tượng chính sách; phòng chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm và đẩy mạnh phong trào trồng cây gây rừng… góp phần làm cho đất nước “càng ngày càng xuân” như mong muốn của Người.
Đại tá, PGS, TS. PHẠM VĂN SƠN
Viện Khoa học Xã hội Nhân văn quân sự
Tài liệu tham khảo:
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.456.
2. Sđd, tr.440.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 10, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.601.
4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 12, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, H, 2011, tr.462.