Những năm qua, tình hình biển Đông luôn có nhiều diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến tư tưởng, tình cảm, thái độ của mọi tầng lớp nhân dân ở cả trong và ngoài nước; đồng thời những nguyên nhân có liên quan đến tình hình biển, đảo ít nhiều cũng tác động tới nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế và củng cố quốc phòng, an ninh của đất nước. Để bảo vệ chủ quyền biển, đảo, Đảng và Nhà nước ta đã và đang thể hiện quan điểm nhất quán, kiên quyết, kiên trì với những đối sách mềm dẻo, linh hoạt, sáng tạo trong đấu tranh nhằm giữ vững chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Trước những diễn biến phức tạp trên biển Đông, nhất là khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam (giữa năm 2014) và gần đây tiếp tục đưa nhóm tàu khảo sát Hải Dương Địa chất 08 hoạt động ở vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, viện cớ đó, các thế lực thù địch, phản động đã tán phát nhiều tài liệu, gồm những bài viết, video clip, hình ảnh có nội dung xuyên tạc đường lối đối ngoại, chính sách “4 không” và khả năng chiến đấu của Quân đội. Điều đáng nói, chúng còn lợi dụng công nghệ, kỹ thuật mới, hiện đại để sao chép, chắp vá hình ảnh và không quên bổ sung, minh chứng bằng các nguồn trích dẫn không đúng sự thật, thậm chí có nội dung không hề xuất hiện trên các phương tiện truyền thông chính thống của Đảng và Nhà nước ta. Mục đích là để lừa bịp, kích động, xúi giục một bộ phận quần chúng thiếu hiểu biết nhằm tuyên truyền những quan điểm sai trái, phản động, gây mất ổn định chính trị xã hội, tác động xấu đến tình phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của đất nước. Do vậy, nếu chúng ta mơ hồ, mất cảnh giác, thiếu đi sự kiểm chứng các thông tin sẽ dễ dẫn đến ngộ nhận và cổ xúy cho những quan điểm sai trái, phản động, xuyên tạc của chúng.
Hiện nay, quan điểm “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” trở thành xu thế chung của các quốc gia trên thế giới, kể cả trong quan hệ song phương và đa phương. Từ đó, những điểm bất đồng giữa các quốc gia, dân tộc được giải quyết trên nền tảng hòa bình, đối thoại và cùng tìm giải pháp chung theo đúng tinh thần của luật pháp quốc tế. Quan điểm xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta trong xử lý các mối quan hệ quốc tế và khu vực hiện nay luôn tỉnh táo, bình tĩnh, khôn khéo, để không bị kích động, xúi giục gây xung đột vũ trang, chiến tranh; giải quyết mọi vấn đề bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế và nguyên tắc ứng xử của khu vực. Kiên trì đối thoại tìm kiếm giải pháp hòa bình, tham gia xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC), kết hợp chặt chẽ các hình thức, biện pháp chính trị, ngoại giao, pháp lý, kinh tế, quốc phòng trong quản lý vùng trời, bảo vệ biển, đảo. Việt Nam luôn chủ trương, chủ động xử lý đúng đắn nhiều vấn đề nhạy cảm bằng đối thoại, thương lượng thông qua con đường ngoại giao; yêu cầu các bên liên quan kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp thêm tình hình ở Biển Đông. Việt Nam tuân thủ cam kết giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS); nghiêm chỉnh thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) ký năm 2002 giữa một bên là Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và một bên là Trung Quốc, hướng tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC), để biển Đông thực sự là vùng biển hòa bình, ổn định, hữu nghị và phát triển, vì lợi ích của tất cả các nước trong khu vực, vì an ninh chung của khu vực và trên toàn thế giới.
Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta và các lực lượng chức năng đã thực hiện nhiều biện pháp cần thiết để giữ vững và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Các lực lượng chức năng trên biển của Việt Nam đã và đang thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán một cách hòa bình, đúng pháp luật nhằm bảo vệ vùng biển Việt Nam. Trên toàn tuyến biển, các lực lượng như: Cảnh sát biển, Biên phòng, Kiểm ngư đã tích cực, chủ động tiến hành hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật. Cùng với các lực lượng thực thi pháp luật trên biển, ngư dân khai thác hải sản và các hoạt động kinh tế khác cũng đang ngày đêm bám biển góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Trong thời gian tới, để làm rõ quan điểm, chủ trương nhất quán, lâu dài của Đảng và Nhà nước ta trong đấu tranh giữ vững chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin của dư luận, nâng cao nhận thức về chủ quyền của Việt Nam theo luật pháp quốc tế và đấu tranh chống những quan điểm sai trái, thù địch, lợi dụng vấn đề trên để kích động, chống phá, gây mất ổn định tình hình an ninh chính trị, các cơ quan chức năng, chính quyền các cấp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân. Nội dung, hình thức và phương thức tuyên truyền, đấu tranh phải hết sức đa dạng, phong phú, phù hợp với thực tiễn, trình độ, nhận thức của từng đối tượng. Chú trọng đến việc cung cấp các thông tin khách quan và định hướng rõ về những vấn đề đang diễn ra, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến tranh chấp chủ quyền ở biển Đông để mọi tầng lớp nhân dân hiểu đúng bản chất vấn đề. Khẳng định rõ quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước ta là kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các lợi ích hợp pháp, chính đáng trên biển của Tổ quốc; đồng thời giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Giữ vững nguyên tắc, linh hoạt trong biện pháp triển khai, không làm nóng vấn đề quá mức cần thiết. Kịp thời lật tẩy những chiêu trò xuyên tạc, “lập lờ đánh lận con đen” của các thế lực thù địch, giải đáp rõ những băn khoăn, vướng mắc của người dân, từ đó tạo niềm tin và sự đồng thuận cao đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong vấn đề đấu tranh bảo vệ và giữ vững chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo, làm thất bại những âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” muốn lợi dụng vấn đề chủ quyền biển, đảo để gây chia rẽ nội bộ, chống phá Đảng, Nhà nước ta.
Quá trình thông tin, tuyên truyền cần tập trung khơi dậy lòng tự hào dân tộc, ý chí kiên cường, bất khuất của nhân dân; nêu cao vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi người dân trong đấu tranh giữ vững chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Mở rộng và tăng cường hợp tác hữu nghị với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, các tổ chức quốc tế về những vấn đề liên quan đến biển, đảo trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, lợi ích quốc gia và luật pháp quốc tế, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải quốc tế để cùng nhau xây dựng khu vực hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Bên cạnh đó, tranh thủ tối đa sự ủng hộ của dư luận quốc tế về sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam và lên án các hành động vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo của Việt Nam, phát huy sức mạnh đoàn kết của toàn dân tộc và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế trong công cuộc đấu tranh bảo vệ, giữ vững chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Đại tá, TS. HOÀNG VĂN PHAI
Phó Viện trưởng Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự