Ổn định kinh tế vĩ mô góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa và phát triển công nghiệp quốc phòng trong tình hình mới

ỔN ĐỊNH KINH TẾ VĨ MÔ LÀ YÊU CẦU QUAN TRỌNG VÀ XUYÊN SUỐT

Trong phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, ổn định kinh tế vĩ mô có vai trò quan trọng trên nhiều phương diện, đặc biệt là mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH), củng cố quốc phòng - an ninh (QP-AN). Có ổn định kinh tế vĩ mô, nhất là kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền mới tạo điều kiện thuận lợi để đầu tư sản xuất - kinh doanh, tiêu dùng, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh CNH, HĐH, củng cố QP-AN. Ngược lại, tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh CNH, HĐH và củng cố QP-AN sẽ tạo nền tảng cho ổn định vĩ mô thông qua bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, như: cân đối dòng tiền, tiết kiệm đầu tư; thu chi ngân sách nhà nước, xuất, nhập khẩu, cán cân thanh toán, việc làm, thu nhập và bảo đảm an sinh xã hội...

Đối với nước ta, trong gần 40 năm thực hiện đường lối đổi mới và hội nhập của Đảng, ổn định kinh tế vĩ mô luôn là mục tiêu xuyên suốt, được ưu tiên hàng đầu và mang tính nguyên tắc trong quản lý, điều hành nền kinh tế. Mặc dù nền kinh tế có những thời điểm vô cùng khó khăn, như: lạm phát cao, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tình hình chính trị, kinh tế, quân sự thế giới biến động… nhưng nhìn tổng thể, chúng ta đã nỗ lực không ngừng để bảo đảm ổn định vĩ mô, tạo nền tảng cho đổi mới mô hình tăng trưởng và đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước.

Đặc biệt, trong năm 2023, dù tình hình thế giới diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, thách thức nhiều hơn so với dự báo; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột giữa Nga và Ukraine diễn ra gay gắt, gần đây xảy ra cuộc chiến giữa Israel và lực lượng Hamas tại Dải Gaza; kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm, lạm phát ở mức cao; nhiều nền kinh tế lớn thắt chặt chính sách tiền tệ; thị trường tài chính, bất động sản tiềm ẩn nhiều rủi ro; hoạt động xuất, nhập khẩu bị thu hẹp; an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh mạng gặp nhiều thách thức; thiên tai, biến đổi khí hậu gây hậu quả nghiêm trọng… Thế nhưng, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời, khoa học của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự giám sát, đồng hành, chủ động phối hợp kịp thời, chặt chẽ, hiệu quả của Quốc hội; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, linh hoạt, sát thực tiễn của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự ủng hộ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; sự hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế; chúng ta đã bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) quý III/2023 đạt 5,33%, tính chung 9 tháng đạt 4,24%. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng tăng 3,16%. Thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, mặt bằng lãi suất giảm. Xuất nhập khẩu tăng dần qua các tháng, 9 tháng xuất siêu gần 22 tỷ USD. An ninh năng lượng, an ninh lương thực được bảo đảm; thị trường lao động phục hồi tích cực. Giải ngân vốn đầu tư công đến hết tháng 9 đạt 51,38% kế hoạch, cao hơn 4,68% so với cùng kỳ; vốn FDI thực hiện đạt khoảng 16 tỷ USD, tăng 2,2%; vốn đầu tư ra nước ngoài cấp mới và điều chỉnh đạt 416,8 triệu USD, tăng 4,6% so với cùng kỳ...

ĐỔI MỚI MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG, THÚC ĐẨY CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA ĐẤT NƯỚC

CNH, HĐH là chủ trương xuyên suốt và nhất quán của Ðảng, Nhà nước ta trong quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Sau gần 40 năm đổi mới, nhất là trong 10 năm gần đây, CNH, HĐH đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế với chất lượng được cải thiện, cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động chuyển dịch tích cực, đưa nước ta trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Công nghiệp được cơ cấu lại theo hướng giảm tỷ trọng ngành khai khoáng, tăng nhanh tỷ trọng ngành công nghiệp chế biến, chế tạo; đã hình thành được một số ngành công nghiệp có quy mô lớn, có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Ngành nông nghiệp tăng trưởng ổn định, từng bước được cơ cấu lại theo hướng hiện đại. Ðóng góp của ngành dịch vụ vào tăng trưởng kinh tế ngày càng tăng; đã hình thành được một số ngành dịch vụ có hàm lượng khoa học, công nghệ cao…

"Xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng theo hướng tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, ngày càng hiện đại, có trình độ khoa học, công nghệ cao, sẽ góp phần quan trọng để ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy CNH, HĐH đất nước".

             (Trung tướng Nguyễn Mạnh Hùng)

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận, đánh giá một cách thực chất, khách quan, do nhiều nguyên nhân mà mục tiêu trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 của nước ta chưa trở thành hiện thực; tăng trưởng kinh tế không đạt mục tiêu chiến lược đề ra, tốc độ có xu hướng giảm. Nội lực của nền kinh tế còn yếu, phụ thuộc nhiều vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài; khu vực kinh tế tư nhân chưa đáp ứng được vai trò là một động lực quan trọng thúc đẩy CNH, HĐH đất nước; hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước còn nhiều hạn chế, nhất là các lĩnh vực sản xuất sản phẩm công nghệ cao, công nghệ phụ trợ, máy móc, trang - thiết bị phục vụ xuất khẩu. Công nghiệp phát triển thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp; các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp thông minh phát triển chậm. Các ngành dịch vụ quan trọng chiếm tỷ trọng nhỏ, liên kết với các ngành sản xuất yếu; đô thị hóa chưa gắn kết chặt chẽ và đồng bộ với CNH, HĐH đất nước. Đó là những vấn đề cần phải giải quyết một cách căn cơ, quyết liệt để nền kinh tế vĩ mô phát triển hiệu quả, bền vững trong thời gian tới.

PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG GÓP PHẦN ỔN ĐỊNH KINH TẾ VĨ MÔ

Công nghiệp quốc phòng (CNQP) là một bộ phận quan trọng của công nghiệp quốc gia và của tiềm lực QP-AN đất nước. Vì vậy, xây dựng, phát triển CNQP theo hướng tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, ngày càng hiện đại, có trình độ khoa học, công nghệ cao, sẽ góp phần quan trọng để ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy CNH, HĐH đất nước, qua đó thực hiện tốt chủ trương "kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, an ninh" theo đường lối, quan điểm của Đảng, tạo cơ sở, nền tảng để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tăng cường liên kết, chuyển giao, chuyển đổi công nghệ giữa công nghiệp dân sinh và công nghiệp quốc phòng, hình thành một số nền tảng đổi mới sáng tạo dùng chung.

Quán triệt và thực hiện nghiêm nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về xây dựng, phát triển CNQP, trọng tâm là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 26/1/2022 của Bộ Chính trị khóa XIII về "Đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo", những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn quân triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp về phát triển CNQP theo hướng lưỡng dụng, hiện đại và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Theo đó, cơ chế, chính sách, quy hoạch, kế hoạch xây dựng, phát triển CNQP được quan tâm, coi trọng và từng bước hoàn thiện. Tổ chức lực lượng CNQP được củng cố, kiện toàn phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của Quân đội và ngày càng gắn kết, hòa nhập với công nghiệp quốc gia. Đầu tư cho CNQP được chú trọng, nhất là những ngành mũi nhọn, đặc thù. Năng lực nghiên cứu thiết kế, sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT) của CNQP có bước đột phá, từng bước làm chủ công nghệ sản xuất, sửa chữa, cải tiến nhiều loại VKTBKT thế hệ mới, công nghệ cao, hiện đại. Nhiều sản phẩm, mặt hàng kinh tế do CNQP nghiên cứu, sản xuất có chất lượng, độ tin cậy cao, tạo được thương hiệu, uy tín và sức cạnh tranh trên thị trường trong nước, quốc tế... Qua đó, duy trì năng lực sản xuất quốc phòng,

giải quyết đời sống, việc làm cho cán bộ, công nhân viên, người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và đóng góp tích cực vào sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.

Theo quan điểm của Đảng, CNH, HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện nền kinh tế và đời sống xã hội ngày càng dựa nhiều hơn vào sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ. Trong đó, CNQP là một mắt xích, bộ phận quan trọng, không thể tách rời tiến trình CNH, HĐH. Cần nhận thức sâu sắc rằng, CNQP là nền tảng để hiện đại hóa lực lượng vũ trang, không chỉ giữ vị trí, vai trò chủ đạo trong nghiên cứu, sản xuất, sửa chữa VKTBKT mà còn tham gia tích cực, hiệu quả vào phát triển KT-XH, góp phần thực hiện thành công quan điểm, mục tiêu CNH, HĐH đất nước. Cùng với việc hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, góp phần bảo đảm VKTBKT phục vụ Quân đội huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, những kết quả trong sản xuất, kinh doanh các mặt hàng kinh tế, nhất là vật liệu nổ công nghiệp, hóa nổ, cơ khí chính xác, đóng tàu, quang - điện tử, cao su kỹ thuật, hàng kinh tế xuất khẩu… đã khẳng định năng lực, thế mạnh của các doanh nghiệp CNQP trong nền kinh tế quốc dân.

CẦN TIẾP TỤC ƯU TIÊN ỔN ĐỊNH KINH TẾ VĨ MÔ, TĂNG TRƯỞNG BỀN VỮNG

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: "Đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng", "chuyển mạnh" nền kinh tế sang mô hình tăng trưởng mới, "tạo bứt phá" trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Cùng với đó, Văn kiện cũng xác định rõ, trong mô hình tăng trưởng kinh tế mới, việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh phải dựa trên tiến bộ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là việc ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; nhân lực chất lượng cao; sử dụng hợp lý, tiết kiệm, có hiệu quả các nguồn lực; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo...

Để đạt được mục tiêu đề ra, cần phải phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp, trọng tâm là:

Một là, tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm và các chính sách khác; tiếp tục phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay; tập trung tín dụng cho các động lực tăng trưởng. Thực hiện hiệu quả tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách nhà nước, kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài...

Hai là, thực hiện tốt các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh và năng lực nội sinh của nền kinh tế. Đẩy mạnh xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là hệ thống đường cao tốc, nâng cấp các sân bay, bến cảng, hạ tầng đô thị, liên vùng… Hoàn thành một số dự án hạ tầng giao thông quan trọng; thúc đẩy các dự án đường bộ cao tốc; đẩy nhanh tiến độ xây dựng một số tuyến đường sắt quan trọng quốc gia. Tiếp tục đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng số, hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, thích ứng với biến đổi khí hậu, hạ tầng thương mại, kỹ thuật đô thị, hạ tầng khu công nghiệp, hạ tầng năng lượng…

Ba là, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thương mại điện tử, các ngành, lĩnh vực mới nổi. Tập trung phục hồi, phát triển mạnh các ngành công nghiệp, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, sản xuất chíp bán dẫn. Chú trọng phát triển các ngành, lĩnh vực dịch vụ có tiềm năng, lợi thế, giá trị gia tăng cao. Đẩy mạnh cơ cấu lại, phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.

Bốn là, hoàn thiện hệ thống pháp luật chuyên ngành về phát triển công nghiệp quốc gia và các lĩnh vực công nghiệp đặc thù, như: công nghiệp công nghệ số, CNQP, an ninh, năng lượng… Xây dựng lộ trình, hoàn thiện các cơ chế, chính sách cho thực hiện chuyển đổi năng lượng xanh, bền vững, phù hợp với xu thế của thế giới, bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia. Rà soát, hoàn thiện chính sách khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, tập trung vào các lĩnh vực được xác định theo tiêu chí phù hợp cho từng giai đoạn; bổ sung các chính sách khuyến khích phát triển vùng nguyên liệu, công nghệ, vốn đầu tư, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp... Tiếp tục cơ cấu lại ngành công nghiệp; thực hiện điều chỉnh không gian phát triển công nghiệp của vùng, địa phương theo hướng gắn với các vùng động lực, cực tăng trưởng, hành lang kinh tế trọng điểm, phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, lợi thế của từng vùng, bảo đảm tính chuyên môn hóa cao, tăng cường tính liên kết nội vùng và liên vùng; hình thành các vùng công nghiệp, vành đai công nghiệp, cụm liên kết ngành công nghiệp, khu công nghiệp.

Năm là, ưu tiên phát triển CNQP, công nghiệp an ninh theo hướng lưỡng dụng, hiện đại, tự lực, tự cường, liên kết chặt chẽ với công nghiệp dân sinh, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia. Tăng cường liên kết, chuyển giao, chuyển đổi công nghệ giữa công nghiệp dân sinh và CNQP, hình thành một số nền tảng đổi mới sáng tạo dùng chung. Tăng cường hợp tác, liên doanh, liên kết, đầu tư nguồn lực hỗ trợ các cơ sở dân sinh phục vụ CNQP, công nghiệp an ninh. Cơ cấu lại các cơ sở CNQP, hình thành các cơ sở công nghiệp an ninh bảo đảm tinh gọn, hiệu quả theo hướng lưỡng dụng, hiện đại.

Trung tướng NGUYỄN MẠNH HÙNG

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Tổng cục Công nghiệp quốc phòng