Dưới đây là nội dung tiếp theo của bài viết này, tập trung đề cập tới một số nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Đề án “Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp quân đội đến năm 2020”.
Để góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Đề án “Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp quân đội đến năm 2020” mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt, trong thời gian tới, các cơ quan chức năng thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan chủ quản, lãnh đạo, chỉ huy các doanh nghiệp quân đội (DNQĐ) cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:
Thứ nhất, cấp ủy đảng, chỉ huy các cấp cần quán triệt, chấp hành nghiêm các nội dung của Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với nhiệm vụ sắp xếp, đổi mới DNQĐ.
Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, đảm bảo cho việc sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của DNQĐ được triển khai thực hiện nghiêm túc, đúng định hướng, đúng kế hoạch, đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất. Theo đó, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị đầu mối trực thuộc Bộ Quốc phòng cần quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, đề án của Đảng, Chính phủ và Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII); Nghị quyết 425-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương. Trên cơ sở đó, cụ thể hóa xây dựng nghị quyết lãnh đạo, xác định rõ chủ trương, kế hoạch, lộ trình và các biện pháp thực hiện đồng bộ về công tác tư tưởng, tổ chức, chính sách, phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ được giao; chỉ đạo các doanh nghiệp thuộc quyền thực hiện nghiêm các nội dung, nhiệm vụ của Đề án, nghiêm cấm việc tham mưu các hình thức sắp xếp khác. Trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt những vấn đề trọng tâm, như: xây dựng phương án sắp xếp, đổi mới; phương án kiện toàn tổ chức biên chế, giải quyết chính sách cho người lao động; xây dựng chủ trương quản lý, sử dụng tài chính, tài sản, đất quốc phòng khi sắp xếp, cổ phần hóa; định hướng hoạt động, phát triển doanh nghiệp sau khi cơ cấu lại... Quá trình thực hiện, các đơn vị, doanh nghiệp cần bám sát mục tiêu, quan điểm chỉ đạo, phương án cơ cấu đã được phê duyệt; chủ động chuẩn bị kỹ lưỡng, tiến hành thận trọng nhưng khẩn trương, quyết liệt và có giải pháp toàn diện, đột phá, khả thi cao.
Cần làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, người lao động trong toàn quân nhận thức sâu sắc về sự cần thiết, mục tiêu, quan điểm, nguyên tắc cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNQĐ.
Xác định rõ trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm kế hoạch và lộ trình của Bộ Quốc phòng. Trường hợp không thực hiện được tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước và tổ chức sắp xếp lại doanh nghiệp theo kế hoạch của Bộ Quốc phòng, lãnh đạo, chỉ huy cơ quan, đơn vị, Chủ tịch hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc (Giám đốc), ban lãnh đạo doanh nghiệp phải làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, xác định trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan, báo cáo Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng xem xét, xử lý theo quy định...
Thứ hai, thực hiện đồng bộ các giải pháp sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp đúng mục tiêu, quan điểm chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, kế hoạch của Bộ Quốc phòng.
Quá trình thực hiện việc sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp phải sát với yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, đồng thời phù hợp với thị trường, thực tiễn DNQĐ, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp theo hướng rút gọn đầu mối, gắn với Đề án điều chỉnh tổ chức lực lượng Quân đội và định hướng phát triển DNNN, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Các doanh nghiệp cần có phương án xử lý cụ thể các vấn đề có liên quan, nhất là các doanh nghiệp được giữ lại là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước cần xác định rõ chiến lược phát triển đến năm 2020 và những năm tiếp theo, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; xây dựng Đề án cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả, Điều lệ tổ chức hoạt động và Quy chế quản lý tài chính báo cáo Thủ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt. Trong đó chú trọng xử lý các nội dung tồn đọng về tài chính, đảm bảo sự lành mạnh, minh bạch; tập trung nâng cao trình độ quản trị doanh nghiệp, hướng đến việc áp dụng các chuẩn mực quản trị tiên tiến.
Các doanh nghiệp thuộc diện sáp nhập, hợp nhất hình thành các tổng công ty, phải thực sự cơ cấu lại về tổ chức và nguồn lực; kiên quyết phá bỏ quan điểm sáp nhập cơ học… Các tổng công ty sau khi hình thành, đi vào hoạt động phải là các doanh nghiệp mạnh về tổ chức, có ngành nghề sản xuất, kinh doanh hợp lý, gắn chặt với việc hoàn thành tốt các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Cần xác định rõ các DNQĐ phải luôn gương mẫu trong việc thực hiện chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; là doanh nghiệp tiên tiến của đất nước.
Thứ ba, chủ động và kiên quyết thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn các doanh nghiệp thuộc diện cổ phần hóa, thoái vốn trong Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Công tác cổ phần hóa hiện nay đang ngày càng đi vào chiều sâu, do đó, quá trình triển khai cần phải được lãnh đạo, chỉ đạo một cách sát sao theo đúng đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thực hiện từng bước vững chắc, đẩy nhanh nhưng không nóng vội, không để thất thoát tài sản của Nhà nước, không tạo cơ hội cho những hành vi tham nhũng, kiên quyết không cổ phần hóa khép kín.
Các cơ quan, đơn vị cần chủ động trong việc hướng dẫn, chỉ đạo doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa giải quyết các tồn đọng về tài chính và lao động trước khi thực hiện cổ phần hóa theo quy định hiện hành, tránh tình trạng để đến thời điểm thực hiện cổ phần hoá mới xử lý, dẫn đến chậm trễ hoặc không thực hiện được. Cần đẩy mạnh công tác cải cách hành chính trong cổ phần hóa, rút ngắn thời gian thực hiện các bước cổ phần hóa. Gắn trách nhiệm hành chính của người lãnh đạo ở các đơn vị, lãnh đạo doanh nghiệp với kết quả cổ phần hóa, thoái vốn ở đơn vị, doanh nghiệp mình.
Từng đơn vị, doanh nghiệp phải chỉ đạo doanh nghiệp cổ phần hóa xây dựng kế hoạch cụ thể, đề xuất các giải pháp xử lý đối với từng tình huống phát sinh; khắc phục tình trạng tạo cớ để trì hoãn hoặc kéo dài thời gian thực hiện cổ phần hóa, gây tâm lý mệt mỏi. Những việc mà doanh nghiệp tự làm được thì khẩn trương thực hiện, những việc khó khăn phải sớm có phương án báo cáo cấp trên tháo gỡ. Đặc biệt, những vấn đề kiến nghị với cấp trên phải rõ ràng, cụ thể và sau khi được giải quyết cần kịp thời triển khai để mọi người yên tâm, tin tưởng.
Gian hàng của Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) tham gia Triển lãm Mobile World Congress 2017 diễn ra tại Barcelona, Tây Ban Nha. Ảnh: CTV
Thứ tư, tập trung chấn chỉnh, kiện toàn mô hình tổ chức, cơ cấu chức danh lãnh đạo, quản lý bộ máy của các doanh nghiệp sau sắp xếp, đổi mới.
Kết luận của Thường vụ Quân ủy Trung ương (tại Thông báo số 951-TB/VPQU ngày 12/10/2017 của Văn phòng Quân ủy Trung ương) đã nêu rất rõ ràng, cụ thể về mô hình tổ chức của các DNQĐ sau sắp xếp. Các đơn vị, doanh nghiệp trên cơ sở đó cần quán triệt và thực hiện nghiêm:
Một, đối với tổng công ty, công ty 100% vốn nhà nước hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con tổ chức thành Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Ban Tổng giám đốc, Tổng giám đốc, Kiểm soát viên. Trong đó: Chủ tịch Hội đồng thành viên cơ cấu là Bí thư Đảng ủy; Thành viên Hội đồng thành viên cơ cấu là Đảng ủy viên; Tổng giám đốc là thành viên Hội đồng thành viên, cơ cấu là Phó bí thư Đảng ủy, là người đại diện theo pháp luật. Các chức danh này đều do Thường vụ Quân ủy Trung ương quyết định và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng bổ nhiệm.
Hai, đối với các công ty độc lập 100% vốn nhà nước tổ chức thành Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc (Giám đốc), Kiểm soát viên. Trong đó: Chủ tịch công ty cơ cấu là Bí thư Đảng ủy; Tổng giám đốc (Giám đốc) cơ cấu là Phó bí thư Đảng ủy, là người đại diện theo pháp luật. Các chức danh này đều do Thường vụ cấp trực thuộc Quân ủy Trung ương đề nghị và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng bổ nhiệm.
Ba, đối với các công ty cổ phần Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổ chức thành Hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc, Ban kiểm soát. Trong đó: Chủ tịch Hội đồng quản trị cơ cấu là Bí thư Đảng ủy; Tổng giám đốc (Giám đốc) cơ cấu là Phó Bí thư Đảng ủy, là người đại diện theo pháp luật. Các chức danh này do Bộ Quốc phòng giới thiệu và Hội đồng quản trị doanh nghiệp bầu.
Bốn, các doanh nghiệp thuộc diện cổ phần hóa, thoái vốn, sáp nhập, hợp nhất, giải thể sẽ giữ nguyên mô hình tổ chức như hiện nay để thuận lợi triển khai nhiệm vụ sắp xếp, tránh xáo trộn về nhân sự, tổ chức, gây khó khăn khi giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình sắp xếp.
Thứ năm, cụ thể hóa các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với quy định của Nhà nước và điều kiện thực tế của Bộ Quốc phòng; tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát theo quy định của pháp luật và Bộ Quốc phòng.
Quá trình triển khai Đề án, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, trước hết là Cục Kinh tế, cần tăng cường phối hợp, đôn đốc việc triển khai thực hiện của các đơn vị, doanh nghiệp; đẩy mạnh nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Quốc phòng xây dựng, hoàn thiện đồng bộ hệ thống cơ chế, chính sách, các quy định về quản lý, giám sát, tạo hành lang pháp lý để việc thực hiện chủ trương cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNQĐ đạt mục tiêu, yêu cầu đã đề ra. Chú trọng việc soạn thảo, báo cáo Thủ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành kịp thời, nhanh chóng các thông tư quy định tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, bổ nhiệm… các thông tư về cổ phần hóa DNQĐ; về phân công, phân cấp việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu; về quy chế hoạt động của kiểm soát viên… Tăng cường công tác quản lý, giám sát, kiểm tra, kiểm soát, kiên quyết không để việc sắp xếp, đổi mới ảnh hưởng đến nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị, doanh nghiệp và không để xảy ra các hiện tượng tiêu cực, làm thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước...
Thường xuyên tổ chức tốt việc tập huấn nghiệp vụ cho các đối tượng cán bộ đơn vị, doanh nghiệp; tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị, doanh nghiệp khẩn trương thực hiện Đề án theo kế hoạch của Bộ Quốc phòng. Cần tích cực, chủ động nắm bắt tình hình, kịp thời báo cáo Thủ trưởng Bộ Quốc phòng giải quyết các khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp, đảm bảo triển khai thực hiện đúng kế hoạch đề ra; trong quá trình thực hiện, thường xuyên liên hệ với các bộ, ngành để kịp thời phối hợp giải quyết các vướng mắc phát sinh.
Thứ sáu, quan tâm thực hiện tốt công tác chính sách đối với quân nhân, người lao động trong các doanh nghiệp thuộc diện cơ cấu lại.
Việc cơ cấu lại sẽ tác động trực tiếp đến hàng chục nghìn quân nhân, người lao động đang làm việc trong các DNQĐ; số lượng lao động phải chuyển đổi vị trí, bố trí sắp xếp lại và dôi dư cần giải quyết chính sách lớn, nhất là ở các doanh nghiệp thuộc diện sáp nhập, cổ phần hóa, giải thể hoặc phá sản. Đây là vấn đề khá phức tạp, nhạy cảm, nếu làm tốt sẽ tạo thêm động lực và ngược lại sẽ tạo lực cản đối với quá trình sắp xếp, đổi mới DNQĐ lần này. Do vậy, đi đôi với công tác tư tưởng, tổ chức, các cơ quan, đơn vị có doanh nghiệp và các DNQĐ thuộc diện cơ cấu lại cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác chính sách trong sắp xếp, đổi mới. Theo đó, các đơn vị, doanh nghiệp cần khẩn trương rà soát, xây dựng phương án tổ chức biên chế, bố trí, sắp xếp việc làm; phương án giải quyết số lao động dôi dư... đảm bảo phù hợp với lộ trình sắp xếp, đổi mới và các quy định của pháp luật.
Giải quyết tốt chính sách đối với người lao động ở các doanh nghiệp cổ phần hóa, nhất là đối với quân nhân và công nhân, viên chức quốc phòng; thực hiện tốt chính sách bán cổ phần ưu đãi cho người lao động, động viên người lao động tiếp tục làm việc và gắn bó lâu dài với công ty cổ phần. Đối với công ty cổ phần chỉ giữ lại cán bộ quản lý phần vốn nhà nước (3 đến 5 người) và số quân nhân còn thiếu dưới 5 năm thời gian phục vụ Quân đội mới đủ điều kiện nghỉ hưu (khi đủ điều kiện thì cho nghỉ).
Quá trình tiến hành, cần công khai phương án sắp xếp, điều động, luân chuyển; có chính sách ưu tiên bố trí, sử dụng cán bộ, nhân viên, người lao động đang làm việc có phẩm chất, năng lực tốt, giàu kinh nghiệm, có nguyện vọng tiếp tục gắn bó với doanh nghiệp. Đồng thời, triển khai thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách hiện hành, cũng như chủ động phát hiện, đề xuất điều chỉnh, bổ sung và ban hành mới các chế độ, chính sách phù hợp với quy định của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, sự phát triển của thực tiễn, nhằm động viên cả về vật chất, tinh thần đối với quân nhân, người lao động, nhất là số phải chuyển ra, đảm bảo cho họ ổn định tư tưởng, cuộc sống...
Cùng với các nội dung, nhiệm vụ nêu trên, các DNQĐ cần chú trọng, tích cực và chủ động trong đầu tư trang thiết bị, công nghệ hiện đại, tăng năng lực quản trị doanh nghiệp theo chuẩn mực quốc tế, có chiến lược về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả, sức cạnh tranh của doanh nghiệp sau sắp xếp, cơ cấu lại, góp phần tự chủ trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN, trong đó có các DNQĐ theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII)* là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, bởi liên quan đến biên chế, tổ chức, chế độ, chính sách, tư tưởng, tình cảm của nhiều người. Vì vậy, cần phải “tuyên truyền sâu rộng, nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận trong xã hội”, nhất là đối với cán bộ, công nhân viên, người lao động trong các doanh nghiệp. Quân đội nhân dân Việt Nam luôn là lực lượng tiên phong, gương mẫu trong thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, do đó cũng sẽ tiên phong và thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII) về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN, mà cụ thể là “Đề án cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNQĐ đến năm 2020” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực chung của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp toàn quân trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện.
Thượng tướng TRẦN ĐƠN
Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng
Tài liệu tham khảo:
* Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương khóa 12, Văn phòng Trung ương Đảng, HN 2017, tr.64.