Xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng trong thế trận quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc

Thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng về “Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo”1; đồng thời, khắc phục triệt để những sơ hở, thiếu sót trong việc kết hợp kinh tế và quốc phòng, an ninh tại các địa bàn, nhất là địa bàn chiến lược, Bộ Tổng Tham mưu đã chỉ đạo tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh (QP-AN); xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân.

Bộ Quốc phòng đã và đang chỉ đạo triển khai xây dựng 32 khu KT-QP trên đất liền và trên các vùng biển, đảo; trong đó, đầu tư xây dựng mới 3 khu KT-QP trên biển và đảo gần bờ gồm: Khu KT-QP cụm đảo Đông Bắc (Quảng Ninh), Khu KT-QP Duyên hải (Quân khu V) và Khu KT-QP Tứ giác Long Xuyên (Kiên Giang).

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã giao cho Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo xây dựng các khu (đoàn) KT-QP trên những địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo nhằm xây dựng địa bàn, tăng cường củng cố QP-AN, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đó là cách thức phòng thủ đất nước từ sớm, từ xa, nhằm ngăn ngừa và đẩy lùi nguy cơ chiến tranh ngay từ thời bình, trong xây dựng đất nước. Sau 35 năm ra đời khu KT-QP đầu tiên (theo Quyết định số 68/CT-HĐBT, ngày 20/2/1985 của Hội đồng Bộ trưởng, nay là Chính phủ) và hơn 20 năm các khu KT-QP được nhân rộng (theo Quyết định số 150/ ĐUQSTW ngày 01/8/1998 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), đến nay, trên cả nước đã xây dựng 23 khu KT-QP, hình thành thế bố trí chiến lược mới trên các địa bàn trọng yếu và đang phát huy hiệu quả to lớn cả về phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) và tăng cường QP-AN; được Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các địa phương và nhân dân đánh giá cao; thực sự trở thành nhân tố không thể thiếu trong thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, phát triển KT-XH và tăng cường QP-AN, giữ vững ổn định chính trị trên các địa bàn chiến lược, vùng biên giới, biển, đảo. Bộ Quốc phòng cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch xây dựng và phát triển các khu KT-QP đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025”; Bộ Tổng tham mưu đã chỉ đạo các cơ quan chức năng, các quân khu, quân đoàn, quân chủng quán triệt và triển khai thực hiện quy hoạch. Trong đó, việc xác định vị trí và bố trí, triển khai xây dựng các khu KT-QP tuyến biên giới và biển, đảo đã thể hiện rõ sự chỉ đạo chiến lược của Bộ Tổng Tham mưu về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Tổng kết hiệu quả triển khai xây dựng các khu KT-QP giai đoạn 1998-2018 đã khẳng định: Không chỉ tạo ra những điều kiện thuận lợi thúc đẩy KT-XH phát triển, các đoàn KT-QP đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương sắp xếp, bố trí lại dân cư, tạo tiềm lực vững chắc trong xây dựng thế trận QP-AN. Đến nay, tại các khu KT-QP và các dự án KTQP, các đoàn KT-QP đã thực hiện di dân, sắp xếp ổn định, xây dựng được hàng trăm cụm làng, bản; đỡ đầu và đón nhận hàng chục nghìn hộ dân, tạo việc làm ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số và ngư dân trên các vùng biển, đảo.

Những khu KT-QP đang hoạt động hiệu quả đã góp phần tích cực cùng với chính quyền địa phương tuyên truyền, giáo dục cho nhân dân trong vùng dự án (đa số là đồng bào dân tộc thiểu số) về âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Nhờ đó, đồng bào có ý thức và tinh thần đề cao cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng, chống phá chính quyền địa phương, gây mất ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội. Bộ Tổng Tham mưu đã chỉ đạo các khu KT-QP chủ động phối hợp với chính quyền địa phương điều chỉnh, bố trí lại dân cư ở những địa bàn xung yếu, tạo thành lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; ổn định đời sống và sản xuất của nhân dân các dân tộc. Đồng thời, tạo thành các cụm bản, làng, xã chiến đấu tại chỗ, góp phần xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên các hướng, địa bàn chiến lược. Bên cạnh đó, hầu hết các đoàn KT-QP đều tham gia xây dựng, phát triển KT-XH, xóa đói giảm nghèo ở vùng dự án. Việc làm đó không chỉ có ý nghĩa về KT-XH mà còn tăng cường củng cố QP-AN, tạo thêm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, thắt chặt mối quan hệ đoàn kết quân - dân.

Việc xác định vị trí và bố trí, triển khai xây dựng các khu KT-QP tuyến biên giới và biển, đảo đã thể hiện rõ sự chỉ đạo chiến lược về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Trong thời gian tới, để các đoàn KT-QP tiếp tục thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT-XH với củng cố QP-AN trong thế trận quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, cần thực hiện tốt một số định hướng cơ bản sau:

Trước hết, Bộ Tổng Tham mưu tiếp tục chỉ đạo Cục Kinh tế (Bộ Quốc phòng) triển khai đồng bộ, thống nhất các khu KT-QP trên địa bàn chiến lược, tuyến ven biển và các đảo gần bờ theo đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn quy hoạch. Triển khai thực hiện đồng bộ khu KT-QP trên các địa bàn chiến lược, không để tình trạng “dự án treo” hoặc “bỏ lửng”. Tiếp tục thực hiện quy hoạch thống nhất vùng dự án, không chỉ dự án của các đoàn KT-QP mà dự án tổng thể phát triển KT-XH và QP-AN của cả khu KT-QP, mang lại hiệu quả thiết thực, tạo niềm tin đối với nhân dân, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân”, tăng cường củng cố QP-AN bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Hai là, cần tập trung nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ xây dựng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu KT-QP theo quy hoạch tổng thể xây dựng và phát triển các khu KT-QP đến năm 2020, định hướng đến năm 2025; ưu tiên các địa bàn chiến lược, hướng biển, đảo. Tổ chức lại mô hình sản xuất tại các khu KT-QP, thực sự trở thành những điểm sáng về KT-XH, chính trị, văn hóa, QP-AN… có vai trò quan trọng trong phòng thủ bảo vệ biên giới, biển, đảo khi có tình huống. Thực tế cho thấy, nếu chúng ta không triển khai xây dựng và bố trí khu KT-QP trên các địa bàn chiến lược và đảo gần bờ thì tình hình ở các địa bàn này vốn đã phức tạp, sẽ càng phức tạp hơn. Đặc biệt, các khu KT-QP tuyến biển, đảo đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đây là những khu vực nhạy cảm bảo đảm cho phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN. Do vậy, Bộ Quốc phòng và các bộ, ban, ngành địa phương cần xác định rõ trách nhiệm, nhanh chóng hoàn chỉnh cơ chế, chính sách để triển khai xây dựng các khu KT-QP trên biển và đảo gần bờ.

Ba là, tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các chế độ, chính sách, cơ chế quản lý, kiểm tra, kiểm soát, bảo đảm công khai, minh bạch các hoạt động của các đoàn KT-QP; đặc biệt là các chế độ đối với người trực tiếp tham gia lao động sản xuất, xây dựng kinh tế. Kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện làm ảnh hưởng đến phẩm chất, truyền thống của Quân đội.

Các khu KT-QP không chỉ giúp dân xóa đói, giảm nghèo, tham gia phát triển KT-XH, mà còn có nhiệm vụ giữ vững QP-AN trên địa bàn chiến lược, tuyến ven biển và các đảo. Các đoàn KT-QP vừa là lực lượng nòng cốt xây dựng khu KT-QP, vừa phải vận động, hướng dẫn, giúp đỡ nhân dân phát triển KT-XH; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Bởi vậy, việc xây dựng các khu KT-QP cần được đầu tư phù hợp với quá trình phát triển và hoạt động của các đoàn KT-QP trên các địa bàn chiến lược. Trong quá trình thực hiện cũng cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa kinh tế với quốc phòng, an ninh; giữa khai thác và bảo vệ; giữa xây dựng sức mạnh khai thác biển và sức mạnh bảo vệ chủ quyền biên giới, biển, đảo.

Có thể nói, việc xây dựng, phát triển các khu KT-QP sẽ tạo điều kiện để xây dựng kết cấu hạ tầng KT-XH, nâng cao đời sống nhân dân; giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên các địa bàn chiến lược; đồng thời tăng cường tiềm lực QP-AN, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, góp phần tạo thế và lực bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tướng, TS. LÊ HUY VỊNH

Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương,

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

____________________

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Nxb CTQG, H. 2016, tr.149.