Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH 5 năm 2016-2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển KT-XH 5 năm 2021-2025, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIII của Đảng có nêu: Tiềm lực QP-AN ngày càng được nâng cao, an ninh chính trị được giữ vững... Đã kiên quyết, kiên trì thực hiện, đấu tranh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền quốc gia, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng và phát triển đất nước. Hội nhập quốc tế và ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển có những bước tiến quan trọng về chủ trương, chính sách cũng như triển khai trong thực tiễn, cùng với QP-AN đã củng cố môi trường hòa bình, ổn định, góp phần quan trọng vào phát triển KT-XH của đất nước, nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.
Dự thảo Báo cáo Chính trị cũng thẳng thắn nhìn nhận, phân tích làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan và bài học kinh nghiệm của những hạn chế đối với tình hình phát triển KT-XH. Trên cơ sở đó đề ra phương hướng, nhiệm vụ kết hợp phát triển KT-XH với bảo đảm QP-AN trong 5 năm tới, đó là: “Tổ chức triển khai đồng bộ, thống nhất việc xây dựng, phát triển KT-XH gắn với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận lòng dân vững mạnh… Điều chỉnh, bổ sung và nâng cao hiệu quả các khu kinh tế - quốc phòng ở các địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo. Tiếp tục xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng (CNQP), an ninh theo hướng lưỡng dụng, ngày càng hiện đại, có trình độ khoa học, công nghệ cao. Nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế, tạo môi trường hòa bình và điều kiện thuận lợi để phát triển đất nước”.
Các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam chú trọng đầu tư nhiều thiết bị hiện đại phục vụ sản xuất. Ảnh: CTV
Để thực hiện thắng lợi các nội dung nêu trên, thiết nghĩ chúng ta phải triển khai thực hiện đồng bộ nhiều nhiệm vụ và giải pháp, trong đó cần quan tâm, chú trọng một số giải pháp sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền các cấp. Cùng với đó, nâng cao nhận thức về sự kết hợp này thông qua việc tiếp tục bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kinh nghiệm kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố QP-AN và công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế cho các đối tượng; phổ cập kiến thức QP-AN cho toàn dân, trước hết cần tập trung vào đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp, các bộ, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, cơ sở.
Phát triển CNQP trong tổng thể kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố QP-AN và đối ngoại, hội nhập quốc tế là đòi hỏi cấp thiết nhằm tạo thế và lực đủ mạnh để phát triển kinh tế, bảo đảm QP-AN.
Hai là, xây dựng chiến lược tổng thể kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố QP-AN trong thời kỳ mới là một trong những giải pháp hết sức quan trọng. Cần tiếp tục xây dựng và hoàn chỉnh các quy hoạch, chiến lược tổng thể quốc gia về kết hợp phát triển kinh tế với tăng cường củng cố QP-AN; trong đó, phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương từ khâu khảo sát, đánh giá các nguồn lực, cả bên trong và bên ngoài. Từ đó xác định mục tiêu, phương hướng phát triển và đề ra các chính sách đúng đắn, như: chính sách khai thác các nguồn lực; phân bổ đầu tư; điều động nhân lực, bố trí dân cư; chính sách ưu đãi khoa học và công nghệ lưỡng dụng, v.v.
Ba là, tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống pháp luật có liên quan đến thực hiện kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố QP-AN, hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đều phải được thể chế hóa thành văn bản quy phạm pháp luật một cách đồng bộ, thống nhất để quản lý và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu lực và hiệu quả trong cả nước.
Bốn là, cần nghiên cứu củng cố, kiện toàn và phát huy vai trò tham mưu của cơ quan chuyên trách QP-AN các cấp trong quản lý nhà nước về QP-AN nói chung và về kết hợp phát triển KT-XH gắn với tăng cường, củng cố QP-AN nói riêng. Kết hợp chặt chẽ giữa củng cố, kiện toàn tổ chức với chăm lo bồi dưỡng nâng cao năng lực và trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ chuyên trách tham mưu cho Đảng, Nhà nước về thực hiện kết hợp phát triển KT-XH gắn với tăng cường củng cố QP-AN và hội nhập quốc tế ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.
“Phát triển CNQP, an ninh theo hướng lưỡng dụng, thực sự trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia; tăng cường tiềm lực, tận dụng và phát triển liên kết CNQP, an ninh và công nghiệp dân sinh”.
(Nguồn: Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị)
Đối với việc phát triển công nghiệp, bao gồm cả CNQP trong tổng thể kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố QP-AN và đối ngoại, hội nhập quốc tế là một trong những nội dung chính của việc kết hợp, là đòi hỏi cấp thiết và rất quan trọng nhằm tạo ra thế và lực đủ mạnh để phát triển kinh tế, bảo đảm QP-AN đất nước. Chúng ta phải xây dựng và thực hiện tốt quy hoạch đối với CNQP để bảo đảm bố trí các cơ sở CNQP phù hợp trên các vùng, miền chiến lược, vừa đóng góp phát triển KT-XH địa phương, vừa bảo đảm tại chỗ nhu cầu vũ khí, trang bị kỹ thuật cho cả thời bình và thời chiến.
Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển CNQP đến năm 2020 và những năm tiếp theo, đã đề ra giải pháp là các bộ, ngành và địa phương kết hợp chiến lược xây dựng, phát triển của từng ngành và địa phương với nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP. Chú trọng phát triển các ngành công nghiệp then chốt của quốc gia để tham gia sâu, thiết thực hơn vào hoạt động CNQP, vừa đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế, vừa có thể sản xuất ra một số sản phẩm kỹ thuật công nghệ cao phục vụ QP-AN. Việc phát triển công nghiệp quốc gia được định hướng, mỗi nhà máy, xí nghiệp vừa có thể sản xuất hàng dân dụng, vừa có thể sản xuất phục vụ quốc phòng; kết hợp đầu tư nghiên cứu, sáng chế, chế tạo, sản xuất các sản phẩm có tính lưỡng dụng cao trong các cơ sở công nghiệp. Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 cũng đã nêu: “Phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng lưỡng dụng, thực sự trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia; tăng cường tiềm lực, tận dụng và phát triển liên kết công nghiệp quốc phòng, an ninh và công nghiệp dân sinh”. Theo đó, từ nay đến năm 2025, ngành CNQP cần tập trung xây dựng một số nhà máy mũi nhọn, có thể tham gia nghiên cứu, chế tạo và sản xuất một số loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, công nghệ cao đáp ứng trang bị cho lực lượng vũ trang, trong đó tập trung vào một số ngành, như: luyện kim, cơ khí chế tạo, điện tử, công nghệ thông tin... tạo sự lan tỏa, tiền đề chuyển giao công nghệ cho công nghiệp dân sinh. Thực hiện chuyển giao công nghệ hai chiều, từ CNQP vào công nghiệp dân dụng và ngược lại; kịp thời ứng dụng các công nghệ được đầu tư sản xuất quốc phòng để sản xuất các mặt hàng dân sinh phục vụ trong nước và xuất khẩu.
Hội nhập quốc tế trong phát triển công nghiệp nói chung và CNQP nói riêng hết sức quan trọng. Do đó, cần mở rộng liên doanh, liên kết với công nghiệp của các nước tiên tiến trên thế giới; ưu tiên những ngành, lĩnh vực có tính lưỡng dụng cao. Để làm được điều này, cần tăng cường xúc tiến thương mại, tìm hiểu công nghệ và tìm kiếm cơ hội hợp tác với các đối tác nước ngoài. Nghiên cứu luật pháp các nước đối với việc chuyển giao công nghệ quân sự để quá trình hợp tác được thuận lợi. Đồng thời, phải xác định rõ năng lực, nhu cầu của công nghiệp và CNQP trong nước; tìm hiểu năng lực công nghiệp của các nước, từ đó đề xuất lĩnh vực hợp tác phù hợp để các doanh nghiệp nước ta tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu, cũng như việc hợp tác, trao đổi nghiên cứu khoa học, đào tạo. Bên cạnh các vấn đề nêu trên, kết hợp phát triển KT-XH với bảo đảm QP-AN phải xây dựng kế hoạch động viên công nghiệp quốc gia phục vụ thời chiến; thực hiện dự trữ chiến lược các nguyên, nhiên, vật liệu quý hiếm cho sản xuất quân sự. Mặt khác, vấn đề về quân sự, quốc phòng trong các đơn vị công nghiệp cũng cần được quan tâm đúng mức, phải phát triển lực lượng tự vệ để bảo vệ các nhà máy, xí nghiệp trong cả thời bình và thời chiến.
Trong tình hình hiện nay, cũng phải phát huy tinh thần tự lực, tự cường và tranh thủ điều kiện quốc tế để thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho đất nước, bảo đảm ngày càng tốt hơn cho việc củng cố quốc phòng vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đó là nhiệm vụ của toàn dân, toàn quân, của mọi cấp, mọi ngành, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Nhà nước.
Đối với ngành CNQP, cần chuẩn bị thật tốt để tổng kết thực hiện Pháp lệnh Công nghiệp quốc phòng và 10 năm thực hiện Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển CNQP (2011-2021), từ đó tham mưu với Đảng, Nhà nước, Quốc hội các nội dung tiếp theo, đẩy mạnh phát triển CNQP đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Thời gian tới, để góp phần phát huy được tốt nhất sức mạnh kết hợp phát triển KT-XH với bảo đảm QP-AN và công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần báo cáo Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ quan tâm, có cơ chế đặc thù, huy động và tập trung nguồn lực xây dựng CNQP theo hướng tự chủ, tự cường, hiện đại và lưỡng dụng, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia, để thực hiện mục tiêu được xác định trong Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự Việt Nam, Nghị quyết về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045.
Thiếu tướng, TS. HỒ QUANG TUẤN
Phó Chủ nhiệm, Tham mưu trưởng Tổng cục Công nghiệp quốc phòng