Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng cầm quyền

Theo Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền là Đảng lãnh đạo cách mạng trong điều kiện đã giành được quyền lực nhà nước và trực tiếp lãnh đạo bộ máy Nhà nước, bảo đảm thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng thành công CNXH và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Đảng ta là một đảng cầm quyền" có nghĩa là Người khẳng định bước ngoặt vĩ đại đánh dấu sự chuyển biến về chất trong vị thế của Đảng từ chưa có chính quyền trở thành có chính quyền. Đồng thời, là bước ngoặt trong đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo và xác định trách nhiệm của Đảng trước nhân dân. Đảng ta không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc: "Mục đích của Đảng Lao động Việt Nam có thể gồm trong 8 chữ là: Đoàn kết toàn dân, phụng sự Tổ quốc"1. Mục đích phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân của Đảng ta được hiện thân ở cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh "Cả đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho quyền lợi của Tổ quốc và hạnh phúc của quốc dân"2, thực tế suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Người đã "hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân". Trước lúc đi xa, Người vẫn "tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa"3. Phấn đấu, hy sinh vì độc lập, thống nhất của Tổ quốc, tự do, hạnh phúc của nhân dân là "ham muốn tột bậc" của Người. Khi còn "phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc ra vào chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo... bất kỳ bao giờ, bất kỳ ở đâu, tôi cũng chỉ theo đuổi một mục đích, làm cho ích quốc lợi dân"4.

Mục đích thiêng liêng, cao cả của Hồ Chí Minh được thể hiện trong Cương lĩnh, đường lối lãnh đạo của Đảng. "Tất cả đường lối, phương châm, chính sách... của Đảng đều chỉ nhằm nâng cao đời sống của nhân dân"5, điều đó còn được thể hiện trong hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng. "Ngoài lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp, của dân tộc, Đảng ta không có lợi ích nào khác"6. Theo Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền phải xây dựng Cương lĩnh, đường lối chính trị đúng đắn. Người chỉ rõ: "Phải có đường lối cách mạng đúng, có đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo đúng. Đường lối ấy chỉ có thể là đường lối của chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của dân tộc"7. Chủ nghĩa Mác-Lênin mà Hồ Chí Minh lưu ý trong quá trình lãnh đạo của Đảng cầm quyền khi vận dụng phải sáng tạo, không được phép giáo điều. Nếu biến chủ nghĩa Mác-Lênin thành công thức cứng nhắc, thì Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng chỉ là sự sao chép, rập khuôn, không thực thi trong cuộc sống. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Không chú trọng đến đặc điểm của dân tộc mình trong khi học tập kinh nghiệm của các nước anh em, là sai lầm nghiêm trọng, là phạm chủ nghĩa giáo điều"8. Thực tiễn trở thành căn cứ cực kỳ quan trọng để Đảng ta hoạch định Cương lĩnh, đường lối, chủ trương. Hồ Chí Minh cho rằng: "Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác-Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông"9.

Quyết định vấn đề cho đúng đắn, đảng cầm quyền phải có phương pháp, cách thức lãnh đạo. Hồ Chí Minh cho rằng, lãnh đạo phải biết lắng nghe, biết gom góp, so sánh ý kiến của quần chúng, ý kiến của "những người không quan trọng", để làm người hướng dẫn, lãnh đạo nhân dân. Theo Người, trước hết phải học hỏi nhân dân, phải là học trò của nhân dân, thì mới là người thầy dạy học của dân. Điều này hoàn toàn phù hợp với tư tưởng của V.I.Lênin cho rằng: Nhân dân có thể giải quyết nhiều vấn đề phức tạp mà một đảng ưu tú cũng chưa giải quyết được. Để làm lãnh tụ, làm thầy quần chúng, V.I.Lênin đòi hỏi người cộng sản phải biết khiêm tốn, học hỏi quần chúng. Còn Hồ Chí Minh quan niệm: "Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra"10. Tổ chức đảng, đảng viên không phải là "bách khoa toàn thư" nên khi tìm kiếm Cương lĩnh, đường lối, quyết định vấn đề luôn luôn phải hỏi, xem xét ý kiến của dân. Trong lãnh đạo, Hồ Chí Minh yêu cầu phải thực hiện "liên hiệp người lãnh đạo với quần chúng", lãnh đạo không phải ngồi trong phòng kín để viết khẩu hiệu, chỉ thị, từ ý muốn chủ quan của mình rồi buộc vào cổ dân mà phải lắng nghe ý kiến của quần chúng, so sánh phân tích, sắp đặt thành hệ thống rồi giải thích cho dân chúng, đó là cách lãnh đạo cực kỳ tốt. Ngoài ra, lãnh đạo cần phải "liên hợp chính sách chung với chỉ đạo riêng". Tinh thần cơ bản là người lãnh đạo phải nắm Cương lĩnh, đường lối, phương hướng chung để chỉ đạo cụ thể và cũng thông qua chỉ đạo cụ thể mà kiểm tra Cương lĩnh, đường lối, chính sách đúng hay sai. Hồ Chí Minh còn nêu ra cách lãnh đạo từ dưới lên mà không phải từ trên dội xuống, không chỉ trên nhìn thấy vấn đề mà ở dưới cũng nhìn rõ vấn đề. Để quyết định vấn đề cho đúng, phải "tìm việc chính, việc gấp thì làm trước". Hồ Chí Minh yêu cầu lãnh đạo phải thường xuyên tổng kết thực tiễn, phải "nghiên cứu kinh nghiệm đến gốc", dù thành công hay thất bại cũng phải tổ chức rút kinh nghiệm, tìm ra nguyên nhân vì sao thắng lợi, vì sao thất bại, rút ra bài học, đó là "chìa khóa" cho việc giải quyết thành công các vấn đề.

Trong bối cảnh hiện nay, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến rất nhanh, phức tạp, khó dự báo. Sau 37 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, vị thế và uy tín trên trường quốc tế được nâng lên. Tuy nhiên, sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Các thế lực thù địch tăng cường chống phá về chính trị, tư tưởng, văn hóa, dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo; tuyên truyền, kích động, thực hiện "diễn biến hòa bình"... đang và sẽ tác động mạnh, nhiều chiều đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Chính vì vậy, Đại hội XIII của Đảng đã chỉ ra phương hướng trong công tác xây dựng Đảng: "Tiếp tục kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội và đường lối đổi mới của Đảng, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ..."11. Nhằm tăng cường, củng cố niềm tin vào tư tưởng Hồ Chí Minh, sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cần thực hiện những giải pháp đồng bộ sau:

Một là, tăng cường công tác giáo dục tư tưởng, chính trị trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, đặc biệt "Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" một cách thiết thực, hiệu quả. Kết hợp với đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong cán bộ đảng viên và nhân dân. Lãnh đạo các cấp phải thường xuyên nắm chắc tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân; kịp thời ngăn chặn diễn biến xấu về tư tưởng, chính trị, phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

"Tất cả đường lối, phương châm, chính sách... của Đảng đều chỉ nhằm nâng cao đời sống của nhân dân".

(Chủ tịch HỒ CHÍ MINH)

Hai là, tuyển chọn và sử dụng cán bộ hợp lý. Theo Hồ Chí Minh, mọi việc thành bại của cách mạng đều liên quan đến vấn đề cán bộ. Do vậy, lựa chọn, bố trí cán bộ được xem là một khâu quan trọng trong toàn bộ chính sách cán bộ đối với Đảng. Hồ Chí Minh luôn quan tâm giáo dục, nhắc nhở cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Người luôn day dứt, trăn trở, thậm chí lo lắng trước các căn bệnh của chủ nghĩa cá nhân, nhất là bệnh tham ô, lãng phí, quan liêu. Đối với cán bộ, đảng viên, Người đòi hỏi phải ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức, nâng cao trình độ, phẩm chất để không biến "đầy tớ của nhân dân" thành "quan nhân dân".

Ba là, phải quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Nhiều năm qua, Đảng ta đã chỉ đạo rất tích cực nhưng vẫn còn những hạn chế, vướng mắc ở ngay trong bộ máy công quyền. Vì vậy, phải làm rất kiên quyết, công khai, minh bạch, không để những kẻ lợi dụng quyền lực làm giàu bất chính tồn tại trong bộ máy của Đảng, Nhà nước ta.

Tư tưởng Hồ Chí Minh có giá trị to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam. Nghiên cứu giá trị lý luận - thực tiễn và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Cương lĩnh, đường lối chính trị đúng đắn của Đảng cầm quyền là một việc làm hết sức quan trọng và cấp thiết nhằm xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trong sạch, vững mạnh.

TS. VŨ QUANG ÁNH

Học viện Báo chí và Tuyên truyền

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 49.

2. Sđd, tập 4, tr.272.

3. Sđd, tập 5, tr.623.

4. Sđd, tập 4, tr.272.

5. Sđd, tập 13, tr.164.

6. Sđd, tập 12, tr.334.

7. Sđd, tập 14, tr.608.

8. Sđd, tập 11, tr.97.

9. Sđd, tập 11, tr.95.

10. Sđd, tập 5, tr.335.

11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, T.2, tr. 228-229.