Vài nét về Công nghiệp quốc phòng Myanmar

TỪ MỘT NGÀNH CNQP KÉM PHÁT TRIỂN…

Năm 1948, Myanmar giành được độc lập từ Đế quốc Anh, sau đó rơi vào cuộc nội chiến kéo dài suốt nhiều năm. Những năm 1960, ngành CNQP Myanmar bắt đầu hình thành với quy mô nhỏ, phụ thuộc gần như hoàn toàn vào việc nhập khẩu vũ khí, trang bị và chuyển giao công nghệ quân sự từ Trung Quốc, Liên Xô (trước đây), Ý, Thụy Sĩ, Israel, Nam Tư, Anh... Cuối thập niên 1970 và đầu thập niên 1980, đối tác cung cấp vũ khí, trang bị cho Myanmar có thêm một số quốc gia như Đan Mạch, Cộng hòa Liên bang Đức (Tây Đức), Úc và Mỹ. Giai đoạn này, nhu cầu về vũ khí, trang bị quân sự của Myanmar vẫn tương đối khiêm tốn, nền sản xuất quốc phòng bản địa kém phát triển. Chính phủ Myanmar tập trung vào các chiến lược cải tổ nền kinh tế, hạn chế việc nhập khẩu vũ khí, trang bị quân sự.

Năm 1988, Hội đồng quốc gia vì Hòa bình và Phát triển (SLORC) - Cơ quan tối cao của chính quyền quân sự Myanmar lên nắm quyền, ngay lập tức triển khai chương trình mua sắm vũ khí lớn, nâng mức chi mua vũ khí, trang bị lên cao nhất từ trước đến nay. Cùng với đó, việc sản xuất vũ khí, trang bị nội địa cũng được chú trọng và đầu tư phát triển. Trong thập niên 1990, Myanmar được Singapore và Isarel giúp đỡ xây dựng, phát triển các cơ sở sản xuất vũ khí loại nhỏ và đạn dược. Năm 2010, Myanmar đã có khoảng 25 công ty CNQP đủ năng lực sản xuất vũ khí loại nhỏ, đạn dược, đóng tàu, phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa. Các nhà máy quốc phòng này nhận được sự giúp đỡ về vận hành, chuyển giao công nghệ của Singapore, Ukraine, Trung Quốc, Ấn Độ và đáng kể nhất là Triều Tiên. Có thông tin cho rằng, Triều Tiên đang hỗ trợ Myanmar xây dựng một số nhà máy sản xuất tên lửa tầm xa theo biên bản thỏa thuận giữa chính phủ hai nước.

…ĐẾN NHỮNG BƯỚC CẢI TỔ HIỆU QUẢ

Bất chấp lệnh trừng phạt và cấm vận của Mỹ và phương Tây, Myanmar tiếp tục phát triển mối quan hệ quân sự với các nước láng giềng cũng như đối tác quốc tế, nhằm tăng cường tiềm lực quốc phòng và hiện đại hóa các lực lượng vũ trang Myanmar (Tatmadaw). Theo số liệu thống kê, trong thập kỷ qua, Trung Quốc và Nga là những nhà cung cấp vũ khí, trang bị lớn nhất cho Myanmar, lần lượt chiếm 70% và 19% tổng kim ngạch nhập khẩu trang, thiết bị quân sự của nước này. Kể từ khi ra đời “nền dân chủ kỷ luật” ở Myanmar (năm 2011), Trung Quốc đã bán cho Myanmar 2 khinh hạm lớp Jianghu-2, 76 xe bọc thép hạng nặng Type-92, 12 máy bay không người lái CH-4, 16 tiêm kích chiến đấu đa năng JF-17 với chi phí ước tính gần 1 tỷ USD. Trong đó, 4 chiếc JF-17 đầu tiên đã được Không quân Myanmar đưa vào biên chế vào tháng 12/2018; 2 biến thể huấn luyện JF-17B hai chỗ ngồi đã được chuyển giao cho Myanmar vào tháng 3/2019. Từ năm 2016, Không quân Myanmar cũng đã tiếp nhận từ Nga 12 máy bay huấn luyện phản lực Yakovlev Yak-130. Tháng 1/2018, Myanmar và Nga ký hợp đồng mua 6 chiếc máy bay chiến đấu đa năng Sukhoi Su-30, trị giá khoảng 204 triệu USD. Tháng 12/2018, Ấn Độ trao tặng 6 máy bay huấn luyện phản lực HAL HJT-16 Kiran và cử đội hỗ trợ đào tạo phi công và phi hành đoàn mặt đất cho Không quân Myanmar; giúp đỡ Hải quân Myanmar nâng cấp vũ khí và trang bị. Hiện, nước này đang xem xét việc bán các tàu tuần tra xa bờ cho Hải quân Myanmar. Năm 2018, Không quân Myanmar đã đưa vào sử dụng 2 máy bay vận tải ATR 72-500, 1 máy bay Airbus AS365 Eurocopter của Pháp, bất chấp lệnh cấm vận vũ khí của Liên minh châu Âu (EU) đối với Myanmar. Tatmadaw tuyên bố rằng, mặc dù đây đều là những chiếc máy bay dân dụng nhưng sẽ được sử dụng để tăng cường khả năng phòng thủ của Myanmar. Ngoài ra, Israel cũng đồng ý cung cấp cho Hải quân Myanmar 4 pháo hạm Super-Dvora Mk III...

Năm 2010, Myanmar đã có khoảng 25 công ty CNQP đủ năng lực sản xuất vũ khí loại nhỏ, đạn dược, đóng tàu, phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa.

Cùng với đẩy mạnh nhập khẩu, Myanmar còn nghiên cứu phát triển nhiều loại vũ khí, trang bị nội địa, bao gồm xe bọc thép, tên lửa và tàu quân sự. Tháng 3/2019, Myanmar ký thỏa thuận hợp tác với công ty sản xuất và xuất khẩu trang, thiết bị quân sự của Ukraine (Ukrspecexport) để xây dựng nhà máy sản xuất xe bọc thép chở quân BTR-4U và pháo tự hành 2S1U Gvozdika, dự kiến đi vào hoạt động cuối năm 2020.

Trong lĩnh vực đóng tàu quân sự, Myanmar cũng khẳng định vị trí trong khu vực Đông Nam Á nhờ sự ra đời của lớp tàu hộ vệ được phát triển hoàn toàn nội địa. Chương trình nghiên cứu, phát triển tàu khu trục nhỏ của Myanmar được bắt đầu triển khai từ năm 2005 với sự giúp đỡ của Trung Quốc, Nga và Ấn Độ. Năm 2010, lớp tàu đầu tiên Aung Zeya (F11) được đưa vào hoạt động. Năm 2012, Myanmar khởi đóng các tàu hộ vệ lớp Kyan Sittha; đến năm 2014, chiếc đầu tiên UMS Kyan Sittha (F12) được hạ thủy, chiếc tiếp theo UMS Sin Phyu Shin (F14) được đưa vào biên chế trong năm 2015. Tàu hộ vệ lớp Kyan Sittha có khả năng hỗ trợ hạm đội và hoạt động độc lập ở vùng nước sâu, thực hiện được mọi nhiệm vụ.

Theo các chuyên gia quân sự, thiết kế của tàu Kyan Sittha áp dụng công nghệ tàng hình trên cơ sở giảm diện tích phản xạ radar, giúp ẩn mình tốt hơn trước các phương tiện trinh sát của đối phương. F12 có chiều dài 108m, chiều rộng khoảng 13,5m, lượng giãn nước 2.500 tấn. Trên tàu trang bị nhiều loại vũ khí hỏa lực mạnh, trong đó có cụm 8 ống phóng tên lửa chống hạm cận âm C-802 của Trung Quốc.

 Trong khi đó, khinh hạm tàng hình UMS Sin Phyu Shin sử dụng radar tìm kiếm mục tiêu trên không RAWL-02 của Ấn Độ; radar tìm kiếm mục tiêu Type 362 cho tên lửa chống hạm; 2 radar điều khiển hỏa lực Type 47. Tàu sử dụng hệ thống định vị thủy âm HMS-X để tìm kiếm và phát hiện tàu ngầm; trang bị pháo hạm Oto Melara Super Rapid 76 mm có tốc độ bắn 85 viên/phút, tầm bắn tối đa 2km; 3 hệ thống phòng thủ tầm cực gần NG-18 do Trung Quốc sản xuất, 6 giá phóng tên lửa phòng không vác vai và 2 súng máy bên mạn tàu của Triều Tiên. Vũ khí mạnh nhất của khinh hạm F14 là 8 tên lửa chống hạm C-802 có tầm bắn khoảng 280km mang theo đầu đạn nặng 165kg, 2 cụm phóng ngư lôi chống ngầm hạng nhẹ Yu-7 của Trung Quốc. Hệ thống động lực của tàu hoạt động nhờ 2 động cơ diesel PA6 STC 16 xy lanh công suất 7.600 mã lực. Đuôi tàu có sàn đáp và nhà chứa trực thăng. Theo đánh giá, tàu F12 và F14 được trang bị những công nghệ và vũ khí tiên tiến hàng đầu, là thành tựu nổi bật nhất của CNQP Myanmar trong thập kỷ qua. Ngoài ra, Myanmar đang đóng mới loại tàu hộ tống đa năng lớp Anawrahta và tàu tên lửa tấn công nhanh F491, tiếp tục sử dụng vũ khí, trang bị từ Trung Quốc, Israel và Nga...

Có thể thấy, với chính sách linh hoạt là tăng cường nhập khẩu song song với phát triển vũ khí, trang bị nội địa, ngành CNQP Myanmar đang vươn lên mạnh mẽ và tạo dựng được chỗ đứng trong khu vực châu Á nói chung và Đông Nam Á nói riêng. Ngân sách quốc phòng Myanmar đạt mức 2,4 tỷ USD vào năm 2017 và dự báo tiếp tục tăng trong giai đoạn tới, chính là cơ hội cho các nhà cung cấp vũ khí, trang bị quân sự ​​trong các lĩnh vực tiềm năng như radar quân sự, xe bộ binh, máy bay vận tải và trực thăng quân sự...

ANH KHÔI

(Theo tài liệu nước ngoài)