Xu hướng chế tạo và sử dụng xe bọc thép thế hệ mới

XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN

Xe bọc thép (còn gọi là xe thiết giáp) gồm xe bánh lốp và xe chạy bằng xích. Theo các chuyên gia quân sự, xe chạy bằng bánh lốp có sức cơ động chiến thuật cao hơn, chi phí sử dụng và bảo dưỡng thấp hơn, nhưng mức độ bảo vệ và sức mạnh hỏa lực lại kém hơn. Còn xe chạy bằng xích có mức độ bảo vệ cao, hỏa lực mạnh, nhưng trọng lượng lớn và khi di chuyển đường dài thì phải kết hợp cùng các phương tiện khác. Những năm gần đây, xu thế phát triển xe bọc thép chạy bằng bánh lốp với công thức thiết kế trục bánh xe 8x8 hoặc 6x6 được Quân đội nhiều nước trên thế giới quan tâm. Hiện nay, một số nước đang dần đưa ra khỏi biên chế các loại xe bọc thép chạy bằng xích; một số nước vẫn trang bị theo hướng kết hợp cả xe bọc thép chạy bằng bánh lốp và xe bọc thép chạy bằng xích.

Gần đây, trọng lượng của loại xe bọc thép có cấu hình 8x8 ngày một tăng, các mẫu xe mới nhất của loại xe này thường có trọng lượng chiến đấu khoảng 30 tấn (xe Boxer, do Công ty Liên doanh Đức - Hà Lan Artec sản xuất). Ngoài ra, còn có nhiều loại xe mới được thử nghiệm ở chiến trường, như xe bọc thép Stryker do Công ty GDLS-C (Mỹ) sản xuất, có khối lượng lớn hơn đáng kể các loại xe trước vì có lớp bọc thép dày hơn và trang bị nhiều hệ thống khác nhau. Qua thực tế sử dụng các loại xe chiến đấu bộ binh của Mỹ tại Iraq, Afghanistan… cho thấy việc sử dụng thép tinh luyện để chế tạo vỏ xe là tối ưu.

Yêu cầu đối với các loại xe bọc thép chạy bằng bánh lốp ngày càng cao, nhất là về các thông số kỹ thuật, sức chứa, trọng tải, mức độ bảo vệ, sức mạnh hỏa lực, mô-đun tác chiến điều khiển từ xa, công suất, thiết bị cung cấp nguồn điện... Quá trình sản xuất đòi hỏi đáp ứng hàng loạt yêu cầu, đặc biệt là lớp vỏ bảo vệ, các thiết bị lắp đặt bên trong xe, như: hệ thống bảo vệ mô-đun, các trang, thiết bị phòng thủ (DAS); hệ thống dẫn động mới, thiết bị dẫn động chạy điện bảo đảm tính kinh tế và sự vững chắc trong quá trình hoạt động; hệ thống treo mới, hệ thống thủy khí động dùng dầu và khí nén, các hệ thống hoạt động, bảo dưỡng kỹ thuật...

Một trong những yêu cầu quan trọng đối với xe bọc thép là khả năng lội nước. Chính vì vậy, một số nước đã mua số lượng lớn xe bọc thép với công thức trục bánh 8x8 có khả năng lội nước để tiến hành các chiến dịch đổ bộ, như: Brazil (loại xe Piranha IIIC), Bồ Đào Nha (loại xe Pandur II) và Tây Ban Nha (loại xe Piranha IIIC). Một số nước khác lại đưa ra yêu cầu là xe bọc thép phải có khả năng vận chuyển được bằng máy bay.

Ngoài ra, xu hướng nghiên cứu phát triển hỏa lực trên các loại xe bọc thép cũng được quan tâm. Trước đây, xe bọc thép chở quân bánh lốp thường được trang bị súng máy 7,62mm hoặc súng máy 12,7mm. Tuy nhiên, hiện nay, tất cả các nước sản xuất xe bọc thép đều trang bị cho xe hai ụ súng cỡ nòng 25mm và hai ụ súng máy 7,62mm. Thậm chí, một số loại xe bọc thép có công thức trục bánh 6x6 có thể được trang bị pháo cỡ nòng 90mm, xe có công thức trục bánh 8x8 được trang bị pháo cỡ nòng 105mm.

Xu hướng phát triển xe bọc thép chạy bằng bánh lốp với thiết kế trục bánh xe 8x8 hoặc 6x6 được nhiều nước quan tâm. Một số nước đang dần đưa ra khỏi biên chế các loại xe bọc thép chạy bằng xích; trong khi nhiều nước vẫn trang bị cả xe bọc thép chạy bằng bánh lốp và chạy bằng xích.

MỘT SỐ MẪU XE BỌC THÉP TIÊU BIỂU CỦA QUÂN ĐỘI CÁC NƯỚC

Mỹ

Vừa qua, Quân đội Mỹ tiến hành thử nghiệm 3 loại xe bọc thép Stryker thế hệ mới (2 loại chạy bằng xích và 1 chạy bằng bánh lốp) do Công ty GLDS-C chế tạo. Qua thử nghiệm, các loại xe này đáp ứng được yêu cầu chiến đấu trong chiến tranh hiện đại. Đến nay, Công ty GLDS-C đã sản xuất và bàn giao 2.900 chiếc trong tổng số 3.450 chiếc do Quân đội Mỹ đặt hàng. Hiện, trong biên chế của Quân đội Mỹ có các loại xe bọc thép Stryker tiêu biểu như: xe bọc thép trinh sát M1127; xe bọc thép vận tải súng cối 120mm M1129; xe bọc thép chỉ huy M1132; xe bọc thép vận chuyển thương binh M1133; xe bọc thép chống tăng M1134 được trang bị tên lửa chống tăng có điều khiển Tow; xe bọc thép trinh sát hóa học M1135; xe bọc thép chiến đấu bộ binh M1126, được trang bị mô-đun tác chiến với hệ thống điều khiển từ xa Protector, súng máy HB M2 và súng phóng lựu đạn khói; M1128 trang bị hệ thống pháo nòng xoắn tự động 105mm, súng máy 7,62mm… với kíp xe có 3 người (chỉ huy, pháo thủ và lái xe), dùng để tấn công các loại xe bọc thép của đối phương và chế áp mục tiêu khi tác chiến.

Quân đội Mỹ sẽ tiếp tục nâng cấp các mẫu xe bọc thép Stryker hiện có trong biên chế, trong đó chú trọng nâng cao khả năng tự bảo vệ, trang bị các hệ thống điều hòa không khí và bổ sung thép cho lớp vỏ xe bọc thép Stryker để chống lại đạn phản ứng RPG của đối phương và thay thế các loại xe M113.

Nga

Nga tiếp tục nghiên cứu phát triển các loại xe bọc thép chở quân bánh lốp BTR-60, BTR-70 và BTR-80 để trang bị cho Quân đội và xuất khẩu. Xe bọc thép BTR-80 được trang bị súng máy 14,5mm và súng máy 7,62mm. Còn xe BTR-80A mới được trang bị 1 pháo 30mm, súng máy 7,62mm... Hiện, xe BTR-80A đã được trang bị cho Quân đội Nga và bán cho Hungary, Kazakhstan, Triều Tiên, Hàn Quốc, Sri Lanka và Sudan.

Ngoài ra, Nga tiếp tục nghiên cứu chế tạo loại xe bọc thép mới BTR-90 có công thức bánh 8x8. BTR-90 có trọng lượng 22 tấn, khung xe bằng thép, khả năng mang tải 1.200kg, kíp xe 3 người; sử dụng hộp số tự động với dự trữ hành trình 900km…

Trung Quốc

Những năm gần đây, Trung Quốc rất chú trọng nghiên cứu phát triển các loại xe thiết giáp chở quân bánh lốp để trang bị cho Quân đội và xuất khẩu. Hiện, Công ty NORINCO của nước này đang rao bán mẫu xe bọc thép bánh lốp WZ-551, được chế tạo theo cấu hình 6x6 và xuất khẩu sang nhiều nước như Oman, Sri Lanka. Công ty còn cung cấp đa dạng nhiều loại xe bọc thép, như: xe bọc thép bánh lốp cứu thương, xe bọc thép chỉ huy, xe vận chuyển, xe bọc thép trang bị pháo tự hành và xe tăng có pháo 105mm. Đồng thời, giới thiệu loại xe bọc thép mới mang tên VN1 (phiên bản xuất khẩu của xe ZBL-08); nặng 17 tấn, vận tốc trên đường khoảng 70km/h, dưới nước 8km/h, có thể chở được 7 người không kể kíp xe 3 người; được trang bị 1 pháo 30mm, súng máy ghép đôi 7,62mm. Công ty cũng đang nghiên cứu chế tạo kiểu xe bọc thép VN2 với công thức trục bánh 6x6, chủ yếu dùng để giao chiến với các mục tiêu mặt đất. Ngoài ra, Trung Quốc còn nghiên cứu chế tạo được loại xe bọc thép kiểu mới Assaulter, trang bị chủ yếu cho Lục quân và xuất khẩu. Xe được trang bị 1 pháo 105mm, súng máy 7,62mm ghép đôi và súng máy 12,7mm… làm tăng khả năng đột phá trong quá trình tác chiến.

Bên cạnh đó, Công ty Poly Technologies rao bán xe bọc thép mang tên Type 07P được chế tạo theo cấu hình 8x8. Xe nặng 15,6 tấn, vận tốc khoảng 70km/h, có thể chở được 7 người không kể kíp xe 3 người; được trang bị 1 pháo 30mm, súng máy 7,62mm… Đây là loại xe bọc thép có khả năng lội nước, chủ yếu dùng để trinh sát, chỉ huy, yểm hộ hỏa lực cho bộ binh.

Hàn Quốc

Tại Hàn Quốc, Công ty Doosan Infracore đã nghiên cứu chế tạo thành công xe bọc thép Barracuda (4x4) trang bị cho lực lượng an ninh, Lục quân Hàn Quốc và bán cho Indonesia, Iraq. Gần đây, Công ty còn nghiên cứu phát triển xe bọc thép mới mang tên Black Fox với 2 mẫu: trục bánh có công thức bánh 8x8 nặng 24 tấn và loại có trục bánh 6x6 nặng 18 tấn. Cả hai loại xe này đều sử dụng động cơ diezel với công suất 405 mã lực, gắn với bộ chuyền dẫn tự động, có hệ thống điều chỉnh độ tròng trành khi bị treo.

Ngoài ra, Công ty Samsung Techwin Vehicles cũng tham gia sản xuất các loại xe bọc thép bánh lốp, như các loại xe có công thức trục bánh 6x6 và 8x8. Công ty Huyndai Rotem sản xuất loại xe bọc thép KW1 với trục bánh 6x6 và nặng 16 tấn; KW2 với công thức trục bánh 8x8 và nặng 18 tấn. Hai loại xe này có dẫn động từ động cơ diezel công suất 420 mã lực, được gắn liền với bộ chuyển động tự động. Năm 2008, Hàn Quốc đưa vào sử dụng loại xe bọc thép thế hệ mới mang tên KNIFV được trang bị hệ thống dẫn đường cho tên lửa và hệ thống cảnh báo laser. Đây là loại xe 12 chỗ ngồi, vận tốc tối đa trên đường 70km/h, dưới nước 6km/h. Vũ khí, trang bị chính gồm: 1 pháo phòng không 40mm, 1 súng máy 7,62mm; được trang bị hệ thống gây nhiễu tên lửa chống tăng, hệ thống xác định mục tiêu, các bộ phận cảm biến tia cực tím...

Hiện nay, Quân đội các nước hết sức quan tâm đến việc hiện đại hóa xe bọc thép, nhằm bảo đảm tính an toàn trong quá trình chở quân, đáp ứng yêu cầu về địa hình, thời tiết, khí hậu; đồng thời nghiên cứu, chế tạo những loại vũ khí, trang - thiết bị hiện đại, thế hệ mới, nhằm đảm bảo tốt nhu cầu tác chiến và phục vụ chiến đấu của các lực lượng trong chiến tranh hiện đại. Theo xu hướng đó, xe bọc thép bánh lốp được phát triển mạnh mẽ, nhờ những ưu thế vượt trội về mức độ cơ động trên các địa hình phức tạp, giá cả và chi phí trong quá trình bảo dưỡng thấp hơn so với loại xe bọc thép chạy bằng xích.

Đại tá LÊ VĂN THÀNH