Xu hướng phát triển vũ khí Hải quân Mỹ

HIỆN ĐẠI HÓA TÀU CHIẾN MẶT NƯỚC

 Giới quân sự Mỹ cho rằng, tàu chiến mặt nước vẫn là lực lượng quan trọng trong tác chiến trên biển và để tiếp tục áp đảo đối phương, Mỹ cần phát triển tàu mặt nước với đa chủng loại và không ngừng hiện đại hóa, theo hướng tăng khả năng tàng hình và năng lực tác chiến, có hệ thống trinh sát kín và trang bị kỹ thuật tích hợp, tính đồng bộ cao. Bên cạnh đó, nâng cao khả năng phản ứng nhanh, áp đảo, tác chiến hiệu quả trước đối phương. Tàu được trang bị động cơ kiểu mới, có hệ thống đẩy bằng điện để tăng tốc độ, khả năng hành trình ở cự ly dài và ổn định. Đồng thời, sử dụng công nghệ mới để giảm thiểu hư hỏng, kéo dài thời gian sử dụng, với giải pháp chủ yếu là lựa chọn hệ thống tự động hóa để quản lý thiệt hại, thông minh hóa việc giám sát đo đạc, nâng cao khả năng phản ứng chống cháy, chống chìm và năng lực chỉ huy; đồng bộ hóa hệ thống phòng vệ trên tàu chiến, đảm bảo thực hiện nhiệm vụ liên tục; lắp đặt thêm vỏ giáp hạng nhẹ ở khoang quan trọng, giúp tàu không bị ảnh hưởng bởi luồng khí, sóng biển và các mảnh vỡ của tên lửa đối phương; sử dụng vật liệu có tính năng ưu việt chống cháy, cách nhiệt tốt…

Nổi bật trong các loại trang bị hiện đại mới của Hải quân Mỹ là "siêu tàu sân bay" USS Gerald R.Ford (CVN-78) - tàu chiến mặt nước lớn và đắt nhất được Mỹ chế tạo với kinh phí 11,5 tỷ USD. USS Gerald Ford tích hợp nhiều công nghệ mới; trang bị hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS) và hệ thống bánh răng tiên tiến (AAG); lắp đặt thêm hai lò phản ứng hạt nhân để tạo thêm nhiều điện năng. Tàu có lượng choán nước đầy tải hơn 100.000 tấn và có thể mang theo hơn 75 máy bay, làm bệ phóng cho các máy bay F/A-18E/F Super Hornet, EA-18G Growler và F-35C Lightning II… Ngoài ra, tàu được trang bị thêm tên lửa RIM162 Evolved Sea Sparrow của hãng Raytheon để bảo vệ tàu khỏi các cuộc tấn công của tên lửa và máy bay.

PHÁT TRIỂN TÀU NGẦM THẾ HỆ MỚI

Hiện nay, tàu ngầm hạt nhân của Mỹ đã bước sang thế hệ thứ 5. Mỹ đã khởi động nghiên cứu, chế tạo tàu ngầm hạt nhân thế hệ mới được trang bị tên lửa đạn đạo Trident-II, mỗi tàu gồm ít nhất 16 quả tên lửa. Về kỹ thuật, tàu ngầm thế hệ mới của Mỹ sẽ được phát triển theo hướng nâng cao khả năng tàng hình và triệt tiêu đến mức thấp nhất tiếng ồn của chân vịt. Nhà sản xuất sử dụng chân vịt xoắn nghiêng và bơm phản lực; ứng dụng công nghệ triệt tiêu âm thanh, công nghệ giảm chấn; thiết kế thân tàu dạng "thủy động học", vỏ tàu trơn nhẵn, có hình dạng tròn ở nơi giao tiếp giữa vỏ ngoài đài chỉ huy và thân tàu để nâng cao tính tàng hình. Với tàu ngầm diesel, sử dụng hệ thống động lực tiên tiến để tăng thêm hành trình dài ngày. Bên cạnh đó, cải tiến hệ thống vũ khí để nâng cao năng lực tấn công chính xác tầm xa; thiết lập hệ thống tác chiến điện tử để thực hiện thông tin hóa trang bị; nâng cao khả năng trinh sát dưới nước, năng lực chuyên chở, phát triển công nghệ đóng tàu mới theo hình thức modul hóa.

Mỹ phát triển tàu mặt nước với đa chủng loại và không ngừng hiện đại hóa, theo hướng tăng khả năng tàng hình và năng lực tác chiến, có hệ thống trinh sát kín và trang bị kỹ thuật tích hợp, tính đồng bộ cao.

Nổi bật trong xu hướng này là các loại tàu ngầm không người lái (UUV), như UUV tấn công Proteus, chiều dài 7,6m, nặng 2,8 tấn, vận tốc 10 hải lý/giờ (18km/h); có thể mang theo 2 quả bom (gần 100kg/quả), 181kg thiết bị (camera, cảm ứng…), chở được tối đa 7 lính biệt kích. UUV Proteus chỉ cần nạp thông số hành trình, tọa độ mục tiêu và nhiệm vụ là có thể chạy ngầm khoảng 600km, hoạt động liên tục trong vòng 92 giờ, hầu như tàng hình và có khả năng xâm nhập hệ thống phòng thủ chống ngầm của đối phương. Ngoài ra, Mỹ còn chế tạo UUV Seaglider chuyên phục vụ do thám, hoạt động được ở độ sâu đến 1.000m, có thể thực hiện nhiệm vụ kéo dài hơn 9 tháng dưới lòng biển mà không cần nạp thêm năng lượng, thực hiện lộ trình trong phạm vi 3.800km…

Mỹ cũng đã khởi động phát triển thiết bị lặn không người lái dưới nước thế hệ mới Manta Ray với sự tham gia của các nhà sản xuất Northrop Grumman Systems, Martin Defense Group và Metron. Nhờ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), Manta Ray có khả năng tự động hóa tất cả các khâu, thực hiện đa nhiệm vụ, thậm chí cả ở các vùng biển khắc nghiệt. Hiện, Mỹ đang phát triển nguyên mẫu thiết bị lặn tự hành và hệ thống tái tạo năng lượng dưới nước để mở rộng tầm hoạt động của thiết bị lặn Manta Ray.

ỨNG DỤNG HỆ THỐNG THÔNG TIN MỚI

Mỹ chủ trương đến trước năm 2030 sẽ đẩy mạnh phát triển hệ thống thông tin hóa với công nghệ, trang bị thông tin điện tử tiên tiến, theo hướng khai thác đa chiều, điều hành chỉ huy thông minh, tích hợp đối kháng thông tin, đảm bảo chính xác, diện rộng, nhanh chóng, hiệu quả cao.

Về trang bị truy cập khai thác thông tin, Mỹ tiếp tục phát triển mạnh vệ tinh tình báo - trinh sát, tạo khả năng trinh sát, theo dõi bí mật, liên tục. Phương tiện trinh sát từ trên không được lắp đặt bộ cảm biến mới, thực hiện tích hợp trinh sát - tiến công; radar điều khiển thế hệ mới, như radar băng tần kép, radar phòng không chống tên lửa kiểu mới; nhiều hệ thống mạng dưới nước đã được nghiên cứu chế tạo thành công, sẽ được đưa vào biên chế để nâng cao năng lực tác chiến chống ngầm cho các tàu chiến gần bờ. Các hệ thống chỉ huy, kiểm soát tiếp tục được phát triển theo hướng thông minh hóa, chú trọng khả năng nhận biết tình huống và giám sát chiến trường; hệ thống chỉ huy, điều khiển và vũ khí được kết nối ngày càng chặt chẽ với xu thế phát triển mạng hóa, nhất thể hóa. Mạng chỉ huy điều hành toàn cầu từng bước được thiết lập; ứng dụng công nghệ thông minh, tăng cường chức năng hỗ trợ quyết sách, thực hiện nhất thể hóa giữa chỉ huy, điều hành với vũ khí tiến công, giành ưu thế về thời gian.

Đối với trang bị truyền tải thông tin, Hải quân Mỹ tiến hành số hóa, thông minh hóa và tích hợp hóa hệ thống truyền tải thông tin, phát triển thông tin tích hợp miền tần số, miền thời gian, miền không gian. Mạng hóa, thông tin vệ tinh băng thông rộng đã đảm bảo thông tin cho các đơn vị tác chiến viễn dương; hệ thống liên kết dữ liệu tốc độ cao, dung lượng lớn sẽ cho khả năng tương tác cao hơn; công nghệ thông tin tiên tiến dưới nước sẽ được sử dụng rộng rãi để đảm bảo thông tin đa chủng loại và chống vô hiệu hóa của đối phương.

TRANG BỊ VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO

Mỹ rất chú trọng phát triển vũ khí công nghệ mới, đặc biệt cho lực lượng hải quân với việc xúc tiến hàng loạt dự án: phát triển vũ khí laser; pháo điện từ (pháo từ ray); phương tiện bay không người lái… Trong đó, vũ khí laser có ưu thế đặc biệt do chi phí thấp, độ chính xác cao, nhiều công năng khác nhau, từ việc gây nhiễu các thiết bị quang học đến tiêu diệt mục tiêu xa. Vũ khí laser có thể được sử dụng cho phòng không, chống tên lửa chiến thuật và chiến lược, tiến công mặt đất từ trên không và tiêu diệt tên lửa có đầu tự dẫn hồng ngoại. Năm 2014, Hải quân Mỹ thử nghiệm thành công vũ khí laser khi sử dụng pháo laser 30.000 KW để tiêu diệt một số mục tiêu vỏ thép trên bộ và trên biển; thử nghiệm thành công hệ thống vũ khí laser nhỏ gọn (CLWS) bắn rơi UAV và đã bố trí trên một số tàu chiến, tàu vận tải.

Hải quân Mỹ cũng có bước tiến đáng kể trong phát triển pháo điện từ. Sau khi hoàn thành chế tạo 2 sản phẩm mẫu, dự án hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm khả năng bắn liên thanh và nâng cao hiệu quả tiêu diệt, sát thương mục tiêu. Năm 2016, Hải quân Mỹ lắp đặt và thử nghiệm mẫu pháo điện từ trên tàu cao tốc liên hợp Joint High Speed. Theo đánh giá ban đầu, tốc độ bắn của pháo điện từ nhanh gấp 3 lần pháo hạm truyền thống, tầm bắn lên tới 203km, khả năng sát thương cao, giá thành thấp, hứa hẹn cuộc cách mạng về hỏa lực tấn công trên tàu chiến của Hải quân Mỹ.

Hệ thống tác chiến không người lái cũng được Mỹ ưu tiên phát triển, nhất là tàu lặn không người lái (UUV) và tàu nổi không người lái (USV). Về dự án UUV, năm 2015, tàu ngầm hạt nhân tiến công North Dakota đã thử nghiệm thành công việc tự phóng và thu hồi UUV Remus-600 dưới nước. Đối với USV, Hải quân Mỹ thử nghiệm thành công USV đánh chặn trước sự tấn công bầy đàn của nhiều USV đối phương; tiếp tục nghiên cứu phát triển USV liên tục theo bám và tác chiến chống ngầm, đưa vào biên chế USV tự hành trình trên biển, tự truyền và chia sẻ dữ liệu thông tin… Có thể thấy, Mỹ chú trọng nâng cao khả năng tác chiến trên biển và tác chiến biển xa, nỗ lực phát triển nhiều loại vũ khí, trang bị cho lực lượng hải quân. Điều này không chỉ giúp Mỹ có thêm nhiều vũ khí răn đe, mà còn mở ra cơ hội cho các nhà sản xuất Mỹ trên thị trường vũ khí hiện đại.

Đại tá ĐOÀN MẠNH HÙNG