Bài viết tập trung luận giải vị trí, vai trò và một số biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng - an ninh ở Việt Nam hiện nay.
Khoa học lý luận chính trị có vị trí, vai trò to lớn đối với nhận thức và hành động của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Với chức năng nghiên cứu, bổ sung, phát triển và truyền bá hệ tư tưởng của Đảng, khoa học lý luận chính trị làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành hệ tư tưởng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội.
Kết quả nghiên cứu của khoa học lý luận chính trị phục vụ sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế tri thức và hội nhập; tăng cường tiềm lực quốc phòng - an ninh (QPAN); bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Kết quả ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) gắn với QPAN ở Việt Nam diễn ra ở tất cả các khâu, các bước từ công tác quán triệt đến tổ chức thực hiện, với một số kết quả đạt được như sau:
Thứ nhất, cung cấp luận cứ khoa học cho việc tăng cường QPAN; phát triển KTXH gắn với QPAN, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Khoa học lý luận chính trị cung cấp những luận cứ khoa học trong hoạch định đường lối, chủ trương xây dựng phát triển KTXH, củng cố QPAN, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở thực lực, tiềm lực quốc phòng của đất nước, khoa học lý luận chính trị cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện thời bình; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KTXH với QPAN; phát huy chức năng, nhiệm vụ của Quân đội trong tham gia, xây dựng phát triển kinh tế đất nước; phát triển kinh tế đất nước gắn với nhiệm vụ củng cố QPAN, bảo vệ Tổ quốc. Trong tình hình mới, nhiều công trình lý luận quan trọng được công bố, thu hút sự quan tâm đặc biệt của cán bộ, đảng viên, nhân dân và bạn bè quốc tế, tiêu biểu là tác phẩm "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" của GS, TS. Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tác phẩm đã khẳng định giá trị khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về việc lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đặc biệt, tác phẩm tiếp tục khẳng định việc đưa ra quan niệm phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một đột phá lý luận rất cơ bản và sáng tạo của Đảng ta; những vấn đề về QPAN; Quân đội tiếp tục làm tốt chức năng của đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất.
Khoa học lý luận chính trị được ứng dụng vào phát triển KTXH gắn với QPAN trực tiếp góp phần tăng cường tiềm lực quốc phòng, xây dựng lực lượng quốc phòng, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân.
Thứ hai, ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN ngày càng đạt hiệu quả thiết thực. Kết quả ứng dụng khoa học lý luận chính trị được biểu hiện cụ thể trong phát triển KTXH ở Việt Nam bao gồm cả khu vực kinh tế dân sự và quân sự. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: "Kết hợp có hiệu quả quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội"2. Khoa học lý luận chính trị được ứng dụng vào phát triển KTXH gắn với QPAN trực tiếp góp phần tăng cường tiềm lực quốc phòng, xây dựng lực lượng quốc phòng, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân. Kinh tế phát triển là điều kiện, cơ sở để xây dựng nền quốc phòng mạnh, tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế và bảo vệ vững chắc thành quả kinh tế, QPAN của đất nước.
Thứ ba, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng góp phần xây dựng phát triển kinh tế, củng cố QPAN, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là vấn đề nguyên tắc, là một trong những quan điểm cơ bản, trọng yếu, xuyên suốt và bao trùm trong hệ thống quan điểm lý luận của Đảng, liên quan trực tiếp đến hệ tư tưởng của Đảng, của chế độ xã hội chủ nghĩa. Những năm qua, nhiều công trình khoa học xã hội và nhân văn, khoa học lý luận chính trị đi sâu nghiên cứu, tổng kết thực tiễn công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Kết quả đã được ứng dụng góp phần đập tan những luận điệu chống phá trong lĩnh vực kinh tế, như: xuyên tạc, phủ nhận lý luận kinh tế cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, chủ trương, đường lối phát triển kinh tế của Đảng, chính sách của Nhà nước. Trong Quân đội, nhiều nội dung, luận điểm, kiến nghị trong các công trình khoa học được các cơ quan, đơn vị quán triệt, vận dụng, triển khai trên thực tế và bước đầu đạt được những kết quả quan trọng, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng; bảo đảm cho Quân đội luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Khu điều hành của Trường Sĩ quan Chính trị, chiếc nôi đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội cho toàn quân. Ảnh: TRẦN LÊ
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN ở Việt Nam hiện nay còn một số bất cập, đó là: Việc cung cấp luận cứ và ứng dụng vào phát triển KTXH gắn với QPAN có mặt, có nội dung còn hạn chế, chưa bắt kịp với sự biến đổi nhanh chóng, mau lẹ của thế giới, khu vực và trong nước. Ứng dụng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng góp phần phát triển KTXH, củng cố QPAN, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc có lúc, có nơi chưa thật phù hợp, hiệu quả chưa cao.
Để đẩy mạnh ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN ở Việt Nam thời gian tới cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung, biện pháp sau:
Một là, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí, vai trò khoa học lý luận chính trị và sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu trong đẩy mạnh ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN. Thực hiện giải pháp này, phải tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các chủ thể; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng và chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động; sự đồng thuận, thống nhất cao, quyết tâm đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng hiệu quả khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
Nhiều nội dung, luận điểm, kiến nghị trong các công trình khoa học được các cơ quan, đơn vị quán triệt, vận dụng, triển khai trên thực tế và bước đầu đạt được những kết quả quan trọng, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội.
Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan, đơn vị và chính quyền các cấp về ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
Cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về đẩy mạnh ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH, gắn với QPAN, góp phần xây dựng tiềm lực quốc phòng, xây dựng lực lượng quốc phòng, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững chắc. Coi đây là nội dung quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng để có chủ trương, biện pháp lãnh đạo sát, đúng, trúng, hiệu quả cao.
Ba là, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng nhân lực nghiên cứu, ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN của cơ quan, đơn vị và chính quyền các cấp.
Chất lượng nhân lực là một khâu quan trọng, có ý nghĩa đột phá trong đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH nói chung và QPAN nói riêng. Vì thế, các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị tiếp tục rà soát, bổ sung kế hoạch, nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nhân lực nghiên cứu, ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN. Đặc biệt, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, nghiên cứu; gắn với sử dụng và có chính sách đãi ngộ thỏa đáng để gìn giữ, phát triển đội ngũ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Bốn là, tích cực, chủ động đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN phù hợp với thực tiễn Việt Nam và hội nhập quốc tế.
Các chủ thể cần quan tâm đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp ứng dụng sát chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm, điều kiện thực tế của cơ quan, đơn vị. Sử dụng có hiệu quả các phương tiện hiện đại, phương pháp tiên tiến nghiên cứu và ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
Năm là, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, đơn vị trong ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
Thực hiện tốt giải pháp này sẽ tạo sự đồng bộ, thống nhất cao; các khâu, các bước được vận hành trơn tru, nhanh chóng, hiệu quả và kịp thời giải quyết những vướng mắc phát sinh. Vì thế, các cơ quan, đơn vị cần quan tâm giải quyết tốt việc phối kết hợp trong ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN. Tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bổ sung và hoàn thiện các quy chế, quy định; đồng thời, tổ chức đánh giá, sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm, khen thưởng và xử phạt nghiêm minh để tạo môi trường dân chủ, khoa học, bình đẳng trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học lý luận chính trị vào phát triển KTXH gắn với QPAN.
TS. ĐỚI VĂN TẶNG
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật Hà Nội, 2021, tr.63, 64.
2. Sđd, tr.68.