Vận dụng tư tưởng V.I.Lênin về nhân tố chính trị - tinh thần trong xây dựng Quân đội

Dưới ánh sáng của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, V.I.Lênin đã luận giải nguồn gốc, bản chất chính trị - xã hội của chiến tranh, chỉ ra mối liên hệ giữa chiến tranh và các yếu tố khác… Từ đó, nhấn mạnh nhân tố chính trị - tinh thần trong xây dựng Quân đội, khái quát trên một số phương diện chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, theo V.I.Lênin, chính trị - tinh thần là yếu tố cơ bản, có vai trò quyết định sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Quân đội có tinh thần cao mới tích cực, chủ động, mưu trí, sáng tạo, vượt qua những khó khăn gian khổ, nhất là trong điều kiện có chiến tranh: "Không có chính ủy thì chúng ta không có Hồng quân"1. Từ đó, V.I.Lênin cho rằng, chính trị - tinh thần là nhân tố giữ vai trò cơ sở, nền tảng để xây dựng và phát huy các nhân tố khác, tạo sức mạnh tổng hợp của Quân đội, là vấn đề chiến lược trong sự nghiệp bảo vệ đất nước: "Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường"2.

Thứ hai, V.I.Lênin khẳng định, bản chất của nhân tố chính trị - tinh thần trong xây dựng Quân đội là sự giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; tinh thần đoàn kết, gắn bó; phẩm chất đạo đức và bản lĩnh, niềm tin: "Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của người anh em, là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy"3. Thực chất xây dựng sức mạnh chính trị - tinh thần của Quân đội là vấn đề xây dựng con người có trình độ giác ngộ chính trị cao, có lập trường tư tưởng, bản lĩnh vững vàng, phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh; có kiến thức, kỹ năng, trình độ kỹ - chiến thuật; ý thức tổ chức kỷ luật, sức bền về tâm lý và thể lực.

Thực chất xây dựng sức mạnh chính trị - tinh thần của Quân đội là vấn đề xây dựng con người có trình độ giác ngộ chính trị cao, có lập trường tư tưởng, bản lĩnh vững vàng, phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh; có kiến thức, kỹ năng, trình độ kỹ - chiến thuật; ý thức tổ chức kỷ luật, sức bền về tâm lý và thể lực.

Thứ ba, về cơ sở sức mạnh của nhân tố chính trị - tinh thần trong xây dựng Quân đội, V.I.Lênin cho rằng, chế độ chính trị - xã hội của nhà nước, tinh thần dân tộc trong các cuộc chiến tranh chính nghĩa là yếu tố quan trọng nhất: "Không lôi kéo Quân đội vào chính trị - đó là khẩu hiệu của bọn tôi tớ giả nhân giả nghĩa của giai cấp tư sản và của chế độ Nga hoàng"4. Do vậy, trong các cuộc chiến đấu bảo vệ thành quả cách mạng, giai cấp công nhân, nhân dân lao động và Quân đội kiểu mới của họ có ưu thế tuyệt đối về sức mạnh chính trị - tinh thần. V.I.Lênin khẳng định: "Việc quần chúng nhận thức được mục đích và nguyên nhân của chiến tranh có một tầm quan trọng to lớn và đó là sự bảo đảm cho thắng lợi"5. V.I.Lênin nhấn mạnh, để đánh giá đúng khả năng và sức mạnh chiến đấu của Quân đội phải xem xét toàn diện các yếu tố, cả vũ khí, trang bị và trình độ chính quy, rèn luyện kỷ luật của bộ đội; yếu tố con người, cùng sự chuẩn bị về tinh thần để vượt qua những thử thách khốc liệt của chiến tranh.

Đối với cách mạng Việt Nam, tư tưởng V.I.Lênin về nhân tố chính trị - tinh thần trong xây dựng Quân đội là cơ sở để Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh vận dụng có hiệu quả vào quá trình tổ chức, giáo dục, rèn luyện Quân đội nhân dân Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại"6. Trải qua gần 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, bản chất giai cấp của Quân đội ta được biểu hiện ở lý tưởng và mục tiêu chiến đấu cao cả, đó là: "Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng"7. Cội nguồn của những chiến công đó chính là sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó chính trị - tinh thần là nhân tố cốt lõi nhất.

Vận dụng tư tưởng V.I.Lênin về nhân tố chính trị - tinh thần để xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị trong giai đoạn hiện nay, cần tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trước hết tập trung vào những nội dung cơ bản sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, gắn với đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, giữ vững bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội. Tập trung chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đội thật sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị trong toàn quân hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. 

Hai là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, nhất là cán bộ cấp cao có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín ngang tầm nhiệm vụ. Đặc biệt coi trọng việc xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược có bản lĩnh chính trị vững vàng, tư duy sắc sảo, năng lực xuất sắc trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ; tận tụy, hết mực trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Thực hiện nghiêm quy trình công tác cán bộ, đảm bảo dân chủ, khách quan, đúng người, đúng việc. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển cán bộ; làm tốt việc quản lý, nhận xét, đánh giá cán bộ, bảo đảm chặt chẽ, thực chất, làm cơ sở để quy hoạch, bố trí sử dụng đúng cán bộ.

Đấu tranh trực diện, vạch trần bản chất phản động, phản khoa học của âm mưu "phi chính trị hóa" Quân đội; nêu cao tinh thần cảnh giác, tạo khả năng "miễn dịch" trước những thủ đoạn tấn công bằng chiến lược "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch.      

Ba là, tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân - dân. Thường xuyên giải quyết tốt các mối quan hệ nội bộ giữa cán bộ và chiến sĩ, cấp trên và cấp dưới, cá nhân và tổ chức; tuân thủ nghiêm điều lệnh, điều lệ, kỷ luật của Quân đội, quy định của đơn vị. Quan tâm chăm lo xây dựng, củng cố mối quan hệ đoàn kết quân - dân ngày càng bền chặt. Chú trọng giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ có tác phong làm việc khoa học, sâu sát, gắn bó với đơn vị. Đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa trong Quân đội gắn với phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa"; đổi mới, nâng cao chất lượng công tác dân vận. Thường xuyên chăm lo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, phát huy tác dụng của các thiết chế văn hóa, tạo môi trường đoàn kết, dân chủ, kỷ luật, kỷ cương.

Bốn là, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong Đảng bộ Quân đội và toàn quân. Thực hiện hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về "Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về "Phát huy phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ", kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới". Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục các chuẩn mực "Bộ đội Cụ Hồ" với giáo dục truyền thống dân tộc, Quân đội và đơn vị...

Năm là, tăng cường đấu tranh trên mặt trận lý luận - tư tưởng, vạch trần âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch làm cho Quân đội ta "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" theo khuynh hướng "phi chính trị hóa"; nêu cao tinh thần cảnh giác, tạo khả năng "miễn dịch" trước những thủ đoạn tấn công bằng chiến lược "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch. Cùng với đó thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh, đi đôi với nâng cao trình độ nhận thức, củng cố lòng tin của cán bộ, chiến sĩ vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước.

Tư tưởng V.I.Lênin về nhân tố chính trị - tinh thần là nội dung then chốt, căn bản nhất, thể hiện nguyên tắc xây dựng Quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân. Những di sản lý luận của V.I.Lênin góp phần quan trọng vào việc nghiên cứu, quán triệt tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh và quan điểm, đường lối quân sự của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công cuộc xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, làm nòng cốt của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Trung tá, TS. TRƯƠNG VĂN BẮC

Trường Sĩ quan Chính trị, Bộ Quốc phòng

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. V.I.Lênin, Toàn tập, tập 39, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.66.

2, 3, 5. V.I.Lênin, Toàn tập, tập 41, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.147.

4. V.I.Lênin, Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.136.

6. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.318.

7. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 14, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.435.