Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước, hoạt động kiểm toán được thực hiện ở bất cứ tổ chức, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nào, kể cả trong lực lượng vũ trang. Thực hiện Quyết định số 1888/QĐ-KTNN của Tổng Kiểm toán Nhà nước, cuối năm 2018 vừa qua, Kiểm toán Nhà nước (Chuyên ngành 1A) đã tiến hành kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của 16 doanh nghiệp, 9 đơn vị dự toán, 4 dự án xây dựng cơ bản và một số cơ quan trực thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP). Phạm vi kiểm toán là niên độ tài chính năm 2017 và các thời kỳ trước, sau có liên quan. Trong buổi công bố quyết định kiểm toán, mặc dù đã được vị Trưởng đoàn Kiểm toán Nhà nước phổ biến rõ mục tiêu của kiểm toán là để “phục vụ tốt cho công tác quản lý điều hành của Thủ trưởng các đơn vị, doanh nghiệp”, tuy nhiên, vẻ đăm chiêu vẫn hiển hiện trên gương mặt một số giám đốc doanh nghiệp! Sau hơn 2 tháng kiểm toán “vào cuộc”, sự hồi hộp của những người có trách nhiệm ở cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp cuối cùng cũng được giải tỏa bằng một bản thông báo kết luận kiểm toán rất rõ ràng. Theo đó, đối với 16 doanh nghiệp được kiểm toán đã hoàn thành nhiệm vụ quốc phòng, tổ chức kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp, hoạt động đúng ngành nghề đăng ký kinh doanh, cơ bản chấp hành quy định trong quản lý vốn, tài sản Nhà nước; các khoản công nợ được theo dõi chi tiết đến từng đối tượng; các khoản doanh thu, chi phí cơ bản được hạch toán, ghi nhận theo quy định; đăng ký, kê khai, nộp thuế và các khoản phải nộp theo quy định. Báo cáo kết luận kiểm toán cũng xác định rõ “hoạt động sản xuất, kinh doanh và công tác quản trị doanh nghiệp là minh bạch, kết quả kinh doanh phản ánh đứng thực tế”. Việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản của Tổng cục được thực hiện theo quy định, cơ bản đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả và mục tiêu đầu tư.
Tuy nhiên, kết luận của Kiểm toán Nhà nước cũng đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế của các đơn vị, doanh nghiệp trong công tác lập, chấp hành và quyết toán ngân sách; quản lý, sử dụng tài chính công và tài sản công; yêu cầu rà soát lại một số nghiệp vụ tài chính - kế toán.... Đồng thời, Kiểm toán Nhà nước cũng đề nghị cần có biện pháp giải quyết những nội dung cụ thể trong kết luận kiểm toán.
Như vậy, bức tranh “hậu kiểm toán” đối với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc Tổng cục CNQP là rất rõ ràng, minh bạch. Điều đó khẳng định: Thứ nhất, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong Quân đội hoàn toàn bình đẳng trước pháp luật về việc chấp hành kế hoạch của Kiểm toán Nhà nước, không hề có sự “ưu ái” nào. Thứ hai, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã cơ bản thực hiện tốt quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài chính công và tài sản công.
Kiểm toán là công cụ kiểm tra tài chính, tài sản của Nhà nước với các chức năng cơ bản là kiểm tra, xác nhận, đánh giá và tư vấn hoạt động tài chính của tổ chức, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Kiểm toán là một chuyên ngành đặc thù, thông qua các biện pháp nghiệp vụ để “soi chiếu” số liệu, chứng từ, sổ sách, hợp đồng, văn bản của đối tượng được kiểm toán, qua đó đánh giá đúng - sai, ưu điểm - hạn chế về tài chính, tài sản công so với các quy định hiện hành của pháp luật và kiến nghị biện pháp chấn chỉnh nếu có khuyết điểm, tồn tại. Ngoài làm lành mạnh nền tài chính công, hoạt động kiểm toán còn góp phần răn đe sai phạm, tham nhũng, lãng phí trong chi tiêu công, sử dụng tài sản công và ngăn ngừa những rủi ro phát sinh. Kết luận kiểm toán là cơ sở quan trọng để các cơ quan chức năng đề ra những biện pháp quản lý thích hợp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, kiểm soát chi tiêu công.
Vì vậy, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp hãy tự tin, sẵn sàng hợp tác nếu “được kiểm toán”, bởi điều đó đáng mừng hơn đáng lo, chỉ có tốt cho công tác quản lý tài chính, tài sản công mà thôi.
NHẤT NGÔN