“Tín dụng đen” là hình thức cho vay, đi vay hoặc huy động vốn với lãi suất vượt quá mức lãi suất mà pháp luật quy định (gọi nôm na là “cho vay nặng lãi”). Về cơ bản, “tín dụng đen” được thực hiện bởi các cá nhân, nhóm người hoặc tổ chức kinh doanh dịch vụ tài chính, thường gắn với các hành vi đòi nợ, xiết nợ, chiếm đoạt tài sản trái pháp luật. Sau thời gian quá hạn cho vay, chủ nợ sẽ thuê “xã hội đen” là các băng nhóm tội phạm, đối tượng có tiền án, tiền sự để thực hiện việc “đòi nợ” bằng các hành vi xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, làm tổn hại về tinh thần và chiếm đoạt, hủy hoại tài sản của người đi vay.
Trên thực tế, hoạt động “tín dụng đen” đã xảy ra tại nhiều địa phương, chủ yếu liên quan đến quan hệ giữa cá nhân với nhau, trong đó có cả cán bộ, đảng viên, quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng. Tinh vi và “quy mô” hơn, các “chủ nợ” thường lợi dụng mạng viễn thông, internet, núp bóng doanh nghiệp có chức năng cho vay tài chính, dịch vụ đòi nợ, kinh doanh cầm đồ, tạo vỏ bọc, đối phó với cơ quan chức năng để tổ chức các hoạt động cho vay không thế chấp, huy động vốn, kinh doanh tài chính, góp vốn, góp tài sản kinh doanh với lãi suất rất cao (thường từ 100% đến 300%, thậm chí có trường hợp lên đến… 700%/năm đối với khoản tiền cho vay) nhằm mục đích thu lợi bất chính. Thực trạng trên xuất phát từ việc một bộ phận người dân không đáp ứng được điều kiện vay vốn tại các kênh cung cấp tín dụng chính thức, do đó đã tìm đến các cá nhân, cơ sở hoạt động “tín dụng đen” để vay tiền. Cũng có nhiều trường hợp, vì ham lãi suất cao đã mang tiền nhàn rỗi của gia đình, hoặc huy động bạn bè, người thân để trực tiếp cho vay hoặc góp vốn, gây rủi ro rất lớn cho mình và người thân. Hàng loạt vụ vỡ nợ, vỡ hụi với sự “góp mặt” của hàng nghìn người, làm “khuynh gia bại sản”, “tan cửa nát nhà”… chính là do hoạt động “tín dụng đen” gây ra.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Thực trạng trên có một phần nguyên nhân từ công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về cho vay dân sự, về phương thức hoạt động và mức độ nguy hiểm của “tín dụng đen” chưa được tiến hành thường xuyên, liên tục, hiệu quả chưa cao. Cùng với đó, các quy định của pháp luật về xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động này còn vướng mắc, gây khó khăn trong việc áp dụng, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Ngăn ngừa “tín dụng đen” là việc làm cấp bách hiện nay. Chính vì vậy, ngày 25/4/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 12/CT-TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”. Theo đó, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về cho vay trong các giao dịch dân sự; vận động người dân không trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia hoạt động cho vay nặng lãi, lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ, đòi nợ, kinh doanh tài chính… để vi phạm pháp luật. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức, viên chức trong lực lượng vũ trang chấp hành nghiêm pháp luật về giao dịch, vay mượn, huy động, sử dụng vốn an toàn; nghiêm cấm tham gia hoạt động góp vốn, huy động vốn và môi giới, bao che, tiếp tay cho các đối tượng hoạt động “tín dụng đen”, cho vay nặng lãi, kinh doanh tài chính, dịch vụ cầm đồ, đòi nợ… vi phạm pháp luật; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Thủ tướng cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân, phát huy tiềm năng, nội lực của nền kinh tế; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, gắn với cải cách thủ tục hành chính, đơn giản quy trình; thủ tục vay vốn theo hướng thuận lợi để mọi tầng lớp nhân dân dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn vay hợp pháp khi có nhu cầu.
Ngăn ngừa “tín dụng đen” trong các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng chính là giữ gìn hình ảnh, truyền thống tốt đẹp của “lính thợ Quân giới”, “Bộ đội Cụ Hồ”.
NHẤT NGÔN